Myszy karmione pokarmem bogatym w cukier miały poważniejsze problemy z zapaleniem okrężnicy. Ich flora jelitowa uległa zmianie i zwiększyła się liczba bakterii, które mogą powodować uszkodzenie błony śluzowej jelit.
„Zapalenie jelita grubego jest głównym problemem zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych i innych krajach zachodnich” – powiedział badacz Hasan Zaki, który prowadził badanie. Zapalenie jelit zwane jest również zapaleniem okrężnicy i może powodować uporczywą biegunkę, ból brzucha i krwawienie z odbytu. Liczba dorosłych Amerykanów cierpiących na zapalenie jelita grubego (np. Chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego) wzrosła z 2 milionów w 1999 roku do 3 milionów w 2015 roku, według statystyk amerykańskiego CDC. W Szwecji wzrasta również liczba chorób zapalnych. „Ponadto zapalenie okrężnicy zaczęło pojawiać się u dzieci, które wcześniej nie były dotknięte tego typu chorobą” – mówi Hasan Zaki z University of Southwestern w Stanach Zjednoczonych.
Cukier, a nie jak sądzono tłuszcz to wielki winowajca
Ponieważ zapalenie jelita grubego występuje znacznie częściej na Zachodzie, podejrzewa się, że dieta jest czynnikiem ryzyka. W przeszłości skupiano się na żywności o wysokiej zawartości tłuszczu, podczas gdy rola cukru była uważana, ze bardziej marginalną. W jednym z nowszych badań za winowajcę uznano cukier. Zwłaszcza tak zwany syrop glukozowo-fruktozowy, który przemysł spożywczy zaczął wytwarzać z kukurydzy w latach 60. XX wieku i który jest używany do słodzenia słodyczy, ciast, przekąsek i innych niezdrowych potraw. Według autorów nowego raportu z badań tym samym okresie, od lat sześćdziesiątych XX wieku, ilość przypadków chorób zapalnych jelit gwałtownie wzrosła w zachodnim świecie, zwłaszcza wśród dzieci. W badaniu myszy karmiono roztworem cukru, w którym 10 procent stanowiły różne rodzaje cukru występujące w naszej diecie – glukoza, fruktoza lub sacharoza. Naukowcy odkryli, że myszy z dziedziczną skłonnością do rozwoju zapalenia okrężnicy u myszy, które otrzymały substancję chemiczną wywołującą zapalenie okrężnicy, miały cięższe objawy, gdy były karmione cukrem przez tydzień.
Osłabiona flora jelitowa, która niszczy błonę śluzową jelit
Następnie naukowcy wykorzystali techniki tak zwanego sekwencjonowania genów, aby dowiedzieć się, jakie typy bakterii były obecne w okrężnicy myszy przed i po otrzymaniu roztworu cukru. Po tygodniu przyjmowania cukru naukowcy byli w stanie dostrzec wyraźne zmiany we florze jelitowej, zwłaszcza u myszy karmionych glukozą. Było w nich więcej bakterii, o których wiadomo, że wytwarzają enzymy rozkładające śluz, podczas gdy liczba innych, pożytecznych bakterii często występujących w jelitach, takich jak Lactobacillus, zmniejszyła się. Naukowcy zauważyli również, że warstwa śluzu (nabłonek jelita) w błonie śluzowej jelita grubego uległa rozrzedzeniu i pojawiły się oznaki zakażenia innymi bakteriami.
„Warstwa śluzu chroni błonę śluzową jelit przed bakteriami obecnymi w jelicie” – piszą naukowcy, wyjaśniając, że częstsze występowanie bakterii rozkładających śluz u myszy, które otrzymały glukozę, może spowodować uszkodzenie błony śluzowej jelit. „Uszkodzenie nabłonka jelit jest najważniejszym czynnikiem wyzwalającym zapalenie jelit”. „Naprawdę musimy pomyśleć o tym, co jemy”
Najgorsza była glukoza, ale wszystkie trzy cukry użyte w tym eksperymencie zmieniły florę jelitową myszy. Jest to zgodne z wieloma innymi badaniami, które wykazały, że flora jelitowa zarówno u myszy, jak i u ludzi może się szybko zmieniać przy zmianie diety.
– Z tego badania wnioski są bardzo jasne, naprawdę musimy myśleć o tym, co jemy, mówi Hasan Zaki.
Myszy często zjadają własne odchody i jest to całkowicie normalne. Naukowcy przeprowadzili test podając zdrowym myszom odchody myszy karmionych cukrem. Wówczas u zdrowych myszy również rozwinęły się cięższe zapalenie okrężnicy, co sugeruje, że podatność na zapalenie okrężnicy może wzrosnąć wraz z pogorszeniem się kondycji flory jelitowej.
Naukowcy planują teraz zbadać, jak wysokie spożycie cukru wpływa na rozwój chorób zapalnych, takich jak stłuszczenie wątroby i choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera.
Źródła:
UT Southwestern Medical Center. High-sugar diet can damage the gut, intensifying risk for colitis. Pressmeddelande 2020-10-28.
Khan S, Waliullah S, Godfrey V, Khan MAW, Ramachandran RA, Cantarel BL, Behrendt C, Peng L, Hooper LV, Zaki H. Dietary simple sugars alter microbial ecology in the gut and promote colitis in mice. Sci Transl Med. 2020 Oct 28;12(567):eaay6218.
Nasze włosy mówią o jakości naszej krwi. Zdrowe włosy są lśniące i grube.
Krew – płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową i termoregulacyjną oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Na ten płyn (krew) składają się elementy morfotyczne, to są krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty), płytki krwi (trombocyty) oraz osocze. Krwinki czerwone podlegają procesowi namnażania i różnicowania tychże krwinek z komórek macierzystych w szpiku kostnym kości płaskich i nasadach kości długich. Proces ten jest regulowany przez stężenie erytropoetyny we krwi, a do prawidłowego przebiegu owego procesu potrzebne są czynniki krwiotwórcze, do których zalicza się żelazo, witamina B12 i kwas foliowy. Krwinki białe ulegają zwiększeniu (leukocytoza) po dużym wysiłku fizycznym oraz w wyniku stresu, u kobiet w ciąży i po porodzie; natomiast zmniejszeniu (leukopenia) ulegają w wyniku niektórych chorób zakaźnych, zwłaszcza wirusowych (wzw, grypa), jak również podczas przebiegu leczenia lekami cytostatycznymi i antymetabolicznymi.[1] Trombocyty to są płytki krwi, które stanowią integralną część systemu immunologicznego. Powstają w szpiku kostnym i biorą udział w procesach krzepnięcia krwi oraz skurczu naczyń krwionośnych. Są pierwszymi odbiorcami reagującymi na patogeny i jako pierwsze pojawiają się gdy dojdzie do uszkodzenia ściany naczyń krwionośnych, tj. stanu niepokojącego dla homeostazy organizmu.[2] Osocze jest zasadniczym składnikiem krwi i stanowi 55% jej objętości. Zawiera 91% wody i 8% związków organicznych, w tym: białek, cukrów, witamin, enzymów oraz 1% związków nieorganicznych, utrzymujących równowagę kwasowo – zasadową ustroju.[3]
Wypadanie i osłabienie włosów oraz ich cebulek jest skutkiem wielu czynników, a są to: wzmożona aktywność gruczołów łojowych, zaburzenia immunologiczne, predyspozycje genetyczne, infekcje grzybicze, niewłaściwa pielęgnacja skóry, niewłaściwe odżywianie, długotrwały stres, a nawet depresja. Do wypadania i osłabienia włosów przyczyniają się również wszechobecne metale ciężkie: arsen, tal, rtęć, bizmut, ołów.[4] Aktualnie obserwuje się nadmierne wypadanie włosów u osób, które chorowały na Covid-19.
W medycynie wschodu uważa się, że włosy są przedłużeniem krwi i świadczą o jej jakości. Leczenie osłabionych i wypadających włosów może polegać na poprawieniu jakości krwi poprzez wzmocnienie śledziony – trzustki (układu trawiennego) oraz nerek. Krew rozprowadza składniki odżywcze konieczne do regeneracji komórek. Krew osłabiona przez stres, zmartwienia oraz nadmiar tłuszczu, cukru i białka w diecie uszkadza nerki i prowadzi do zakwaszenia krwi. Wymienione czynniki osłabiają krew i tym samym przyspieszają proces starzenia się organizmu. Kiedy jakość krwi jest osłabiona, mamy bladą i suchą skórę, cienkie i nadmiernie wypadające włosy, łamliwe paznokcie, a nawet drżenie lub drętwienie rąk i nóg. Z niedoborem krwi związana jest również tak często występująca anemia, a ta jest związana z nieodpowiednią ilością składników odżywczych lub ze złym wchłanianiem tychże składników przez organizm.[5]
Niedobór krwi może być również spowodowany utratą czerwonych krwinek, co następuje w wyniku różnych krwawień, np. urazów, zabiegów chirurgicznych, porodów, krwawień z przewodu pokarmowego, układu moczowego oraz podczas zbyt obfitych krwawień menstruacyjnych. Niedokrwistość powodują też przewlekłe choroby zapalne także zakażenia pasożytnicze, bakteryjne i wirusowe. Zwiększone niszczenie krwinek czerwonych następuje w wyniku chorób immunologicznych jak również w wyniku przyjmowania niektórych leków.[6]
Zwykle próbujemy radzić sobie sami stosując różne preparaty do pielęgnacji włosów i skóry głowy – jest to działanie zewnętrzne i często nie przynosi rezultatów. Problem należy znaleźć wewnątrz organizmu, aby w zależności od rozpoznanego schorzenia włączyć leczenie. W poszukiwaniu przyczyn wypadania włosów lub ich obniżonej jakości należy wykonać morfologię krwi, oznaczyć stężenie ferrytyny i innych parametrów gospodarki żelazowej, ocenić czynność tarczycy, oznaczyć stężenie witaminy D oraz wykonać badanie biochemiczne i oznaczyć aktywność enzymów wątrobowych.[7]
Kiedy poznamy przyczyny osłabionej jakości naszej krwi, a jedną z form poprawienia jej jakości będzie konieczność uzupełnienia niedoborów poprzez suplementację, to firma Holistic przygotowała produkt spełniający wymagania w tym kierunku:
Holistic JarnKomplex – suplement diety, zawierający organiczne związki żelaza oraz pochodzącą z aceroli witaminę C, która doskonale wpływa na wchłanianie żelaza.
Holistic MultiVitamin Metylerad – suplement multiwitaminowy, zawierający miedzy innymi aktywne formy witamin B2, B6, B12 i folianów oraz Bioperine®, która ma właściwości przyswajania wielu składników odżywczych.
Holistic TyroBalans – suplement wspierający pracę tarczycy, zawierający między innymi witaminy, minerały, aminokwasy i ekstrakty roślinne, które znajdują zastosowanie w przeciwdziałaniu zmęczeniu, apatii, przygnębieniu, jak również wypadaniu i łamliwości włosów. Zawiera aminokwas L-tyrozynę, która m.in. jest przekształcana do hormonów tarczycy T3 i T4.
Holistic Har hud naglar – suplement zawierający kwas hialuronowy z Haplex plus®, rozpuszczalną keratynę z wełny owczej, krzem z ekstraktu z bambusa, witaminy i minerały – stanowi pożywienie dla włosów, skóry i paznokci. Keratyna jest białkiem, stanowiącym ważny składnik włosów, skóry i paznokci; kwas hialuronowy utrzymuje nawilżenie i elastyczność skóry; krzem jest budulcem dla kolagenu w organizmie, a biotyna zapobiega wypadaniu włosów.
Teresa Jaroszyńska
Ekspert ds. produktów Holistic Polska
Źródła:
[1] Katedra Analityki Medycznej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski /Wydział Nauk Medycznych/
[2] Journal of Health Study and Medicine 2017, nr 3, ss 133-145.
[3] Regionalne Centrum Krwiodawstwa
[4] Medyczne Aspekty Kosmetologii i Dietetyki.Copyright by Wydawnictwo Naukowe TYGIEL Sp.z o.o.
[5] Odżywianie dla zdrowia – Paul Pitchford
[6] Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, im. Prof.dr. hab.Tadeusza Dorobisza we Wrocławiu 2020r.
[7] Immunodermatologia/ Choroby autoimmunologiczne a utrata włosów. Siamak Moghadam – Kia, Andrew G.Franks Jr.
Często zdarza się, że młode dziewczyny i kobiety, które miesiączkują, mają niedobór żelaza, który może wpływać na ich pamięć i zdolność koncentracji. W badaniu z 2004 roku amerykańscy naukowcy zauważyli, że niedobór żelaza miał negatywny wpływ na zdolności poznawcze młodszych kobiet. Osoby z niedoborem żelaza miały gorsze wyniki w testach funkcji pamięci, uwagi i myślenia przestrzennego.
Suplementacja żelazem
W pewnym badaniu kobiety z niedoborem żelaza musiały przyjmować 60 mg żelaza dziennie przez cztery miesiące. Kiedy następnie ponownie przeprowadzono testy, ich wydajność uległa normalizacji. [1] Inne badanie wykazało, że młode kobiety, które regularnie oddają krew, mają niskie zapasy żelaza i że niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje u nich częściej niż u dorosłych dawców krwi. [2] Żelazo występuje w mięsie, rybach (zwłaszcza sardynkach w puszkach), owocach morza, jajach i produktach roślinnych, takich jak drożdże piwne, czerwone wino, szpinak, pokrzywa i inne zielone warzywa liściaste.
Wskazówki dotyczące lepszego wchłaniania żelaza
Unikaj picia herbaty podczas posiłku. W herbacie znajdują się substancje, które mogą zmniejszać wchłanianie żelaza. Dobrym wsparciem będą produkty bogate w witaminę C – zwiększają przyswajanie żelaza w organizmie.
Źródła
[1] Murray-Kolb LE, Beard JL. Iron treatment normalizes cognitive functioning in young women. Am J Clin Nutr. 2007 Mar;85(3):778-87.
[2] Patel EU, White JL, Bloch EM, Grabowski MK, Gehrie EA, Lokhandwala PM, Brunker PAR, Goel R, Shaz BH, Ness PM, Tobian AAR. Association of blood donation with iron deficiency among adolescent and adult females in the United States: a nationally representative study. Transfusion. 2019 May;59(5):1723-1733.
Blada cera, wypadające włosy, brak sił… to często objawy, które kojarzą nam się z niedoborem żelaza. I choć produkt ten teoretycznie jest powszechnie występującym elementem diety, to wiele osób ma problem z dostarczeniem jego odpowiedniej ilości.
Warto również pamiętać, że to, co jemy wpływa nie tylko na ilość wchłanianego żelaza, ale także na to, na ile skutecznie jest ono wchłanianie!
Do czego właściwie jest nam potrzebne żelazo?
Żelazo głównie wykorzystywane jest jako budulec hemoglobiny – białka znajdującego się w krwinkach czerwonych, które pomaga w transporcie tlenu po organizmie. Ale żelazo jest również składnikiem mioglobiny – czyli białka magazynującego tlen, znajdującego się w mięśniach. Reszta żelaza, które dostarczamy staje się budulcem enzymów, zostaje związane z transferyną albo zostaje zgromadzone w postaci ferrytyny i hemosyderyny.
Warto wiedzieć, że żelazo występuje w dwóch formach – w formie hemowej i niehemowej. I jest to o tyle ważne, że forma hemowa wchłania się dużo skuteczniej, niż forma niehemowa. Wchłanianie żelaza hemowego wynosi średnio 15-35%, natomiast niehemowego 2-20% I to właśnie forma niehemowa występuje w produktach roślinnych, a hemowa w produktach odzwierzęcych – stąd osoby unikające mięsa w diecie powinny tym bardziej zwrócić uwagę na odpowiednią ilość żelaza w diecie. Za to nadmiar żelaza w diecie może działać również niekorzystnie. Wysoka przyswajalność żelaza może być szkodliwa, ponieważ organizm ludzki nie potrafi usuwać nadmiaru żelaza. Sugeruje się, że nadmiar żelaza może być jednym z powodów, dla których uważa się nadmiar czerwonego mięsa za szkodliwy dla zdrowia. W jednym z badań wykazano, że wysoki poziom żelaza w mózgu wskazuje na zwiększone ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.
Zapotrzebowanie na żelazo wynosi 10 mg dziennie dla mężczyzny i 18 mg dziennie dla kobiety w okresie rozrodczym. Po menopauzie to zapotrzebowanie u kobiet również zmniejsza się do 10 mg, za to w ciąży zwiększa się do 27 mg.
Sugeruje się, aby osoby stosujące diety roślinne zapotrzebowanie na żelazo przemnożyły przez 1,8 – właśnie z racji tego, że żelazo niehemowe wchłania się gorzej.
Źródła niehemowe żelaza to np.: pestki dyni, otręby pszenne, soja, fasola biała, soczewica, natka pietruszki czy pistacje. Hemowe zaś – to produkty odzwierzęce, takie jak mięso, ryby i podroby. Najwięcej zawierają go wątróbka czy czerwone mięso, białe mięso zawiera go znacznie mniej.
Tak jak wspomniałam na początku, znaczenie mają również czynniki dietetyczne wpływające na biodostępność żelaza i jeśli chodzi o zmniejszanie wchłaniania żelaza, to są to między innymi: błonnik, wapń, fityniany, szczawiany, taniny i polifenole. Dlatego popijanie posiłku kawą czy herbatą wydaje się być bardzo złym pomysłem, jeśli masz niski poziom żelaza we krwi lub jesteś na diecie roślinnej. Za to ilość fitynianów w produktach możemy obniżyć przez ich moczenie, kiełkowanie czy fermentowanie. Dotyczy to głównie strączkowych czy zbóż – dlatego chociażby chleb na zakwasie jest lepszym wyborem 🙂
Za to za poprawę wchłaniania żelaza będzie odpowiedzialna przede wszystkim…witamina C! Okazuje się, że dodatek witaminy C do posiłku może poprawić jakość wchłaniania żelaza, co przekłada się na poziom hemoglobiny i ilość czerwonych krwinek we krwi. Dobrym źródłem witaminy C będzie papryka i natka pietruszki, lub truskawki ( w sezonie).
W jednym badaniu przyjęcie 100 mg witaminy C z posiłkiem zwiększyło wchłanianie żelaza o 67%. Jeśli z jakiegoś powodu potrzebujesz suplementacji żelazem, możesz także popić tabletkę sokiem pomarańczowym zawierającym witaminę C, co powinno poprawić biodostępność żelaza – bądź możesz wybrać suplement żelaza, który zawiera również witaminę C. W innym badaniu wykazano, że również witamina A i beta-karoten zawarty w pożywieniu może poprawić wchłanianie żelaza – nawet o 200% w przypadku ryżu, 80% w przypadku pszenicy i 140% w przypadku kukurydzy. Dobrym źródłem beta-karotenu są marchew, słodkie ziemniaki, szpinak, jarmuż, kabaczek, czerwona papryka, morele, pomarańcze i brzoskwinie; witamina A natomiast znajduje się w wątróbce czy maśle. Okazuje się, że Witamina A i beta-karoten mogą tworzyć kompleks z żelazem, utrzymując jego rozpuszczalność w świetle jelita i zapobiegając hamującemu wpływowi fitynianów i polifenoli na wchłanianie żelaza.
Oceniając zawartość żelaza w danym produkcie zawsze należy pamiętać, że jedno to jest fakt, ile według tabeli jest żelaza zawartego w danym produkcie, a drugie to ile FAKTYCZNIE się wchłonie tego żelaza w naszym organizmie.
Ciekawostka! Czy buraki są dobrym źródłem żelaza?
Chodź buraki wydają się mieć korzystny wpływ na układ krążenia, to nie jest najlepszym rozwiązaniem w walce z anemią. Zawartość żelaza w 100 g buraków wynosi 1,7 mg, ale oczywiście jest to żelazo niehemowe – co oznacza, że jest znacznie gorzej przyswajalne niż żelazo hemowe. Przyswajalność żelaza z buraków wynosi zaledwie 2-5%. Poza tym, że po prostu zawierają małą ilość żelaza i to w formie niehemowej, to w dodatku żelazo to będzie miało niską biodostępności ze względu na stosunkowo dużą zawartość kwasu szczawiowego oraz błonnik.
I choć buraki mają działanie krwiotwórcze, czyli pobudzają ten proces, nie są najlepszym rozwiązaniem w walce z anemią. Są jednak cennym składnikiem diety stąd warto zaprosić je do codziennego menu, szczególnie te „krzywe” 😉
Daria Łukowska
Dietetyk kliniczny
Autorka z serii na kanale YT „Wiedzana życie ”
Źródło:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1989423/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10999016/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10799377/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9482776/
Artym J. (2008): The role of lactoferrin in the iron metabolism. Part I. Effect of lactofferin on intake, transport and iron storage. Postepy Hig Med Dosw 62: 599-611
Najczęstszym objawem niedoboru żelaza jest zmęczenie. Stan ten nazywany jest anemią z niedoboru żelaza – niedokrwistość spowodowana zbyt małą ilością żelaza. Ale nawet rozwój mózgu może ucierpieć, jeśli dostarczasz organizmowi zbyt mało żelaza w młodym wieku. Żelazo jest niezbędnym składnikiem mineralnym potrzebnym do wytworzenia hemoglobiny, która rozprowadza tlen w organizmie. Niedobór żelaza oznacza, że jest niższy poziom tlenu, który jest niezbędny do życia, produkcji energii i metabolizmu. Żelazo jest również ważne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu i jest wykorzystywane między innymi do tworzenia substancji sygnałowych i wysokotłuszczowej mieliny, która chroni niektóre włókna nerwowe. [1] Małe dzieci są wyjątkowo wrażliwe na niedobór żelaza Dostęp do żelaza jest szczególnie ważny, gdy tworzą się magazyny żelaza młodego człowieka, co jest szczególnie ważne między 1 a 3 rokiem życia dziecka. [2] Dlatego tak ważne jest, aby kobieta w ciąży miała odpowiedni poziom żelaza, wówczas niemowlęta będą miały zapewnioną odpowiednią jego podaż w mleku matki.
Magazyny żelaza u noworodka
Noworodek posiada zapas w postaci dodatkowego żelaza związanego przez ferrytynę i wysoki poziom hemoglobiny. Zapasy te wystarczają na cztery do sześciu miesięcy, zanim trzeba będzie je uzupełnić żelazem z pożywienia. (Zapasy te wystarczają na dłużej, jeśli odczeka się z przecięciem pępowiny – tak zwana późna pępowina – przy urodzeniu). Dlatego na Uniwersytecie w Umeå trwa projekt badawczy, który ma na celu sprawdzenie, w jaki sposób mózgi niemowląt karmionych w pełni piersią wpływa niewielka dawka dodatkowego żelaza w postaci kropli. Dodatek żelaza podaje się przez pięć miesięcy między czwartym a dziewiątym miesiącem życia. Następnie u dzieci będzie kontrolowany jego poziom przez kolejne trzy lata. [3] Ludzki organizm posiada zdolność przechowywania części żelaza, które spożywamy. Jest ono wtedy wiązane prze białko kompleksujące jony żelaza i magazynowane w wątrobie, co działa jako niezbędny dla nas bufor. [4] Ważne jest, aby wiedzieć, że żelazo może być toksyczne, jeśli zostanie spożyte w zbyt dużych ilościach/dawkach i że jest to szczególnie szkodliwe dla małych dzieci, ponieważ nie mogą regulować przyswajania żelaza w taki sam sposób, jak starsze dzieci i dorośli.
Źródła:
[1] Ward RJ, Zucca FA, Duyn JH, Crichton RR, Zecca L. The role of iron in brain ageing and neurodegenerative disorders. Lancet Neurol. 2014 Oct;13(10):1045-60.
[2] Berglund SK, Chmielewska A, Starnberg J, Westrup B, Hägglöf B, Norman M, Domellöf M. Effects of iron supplementation of low-birth-weight infants on cognition and behavior at 7 years: a randomized controlled trial. Pediatr Res. 2018 Jan;83(1-1):111-118.
[3] SVT.se. Umeåforskare i studie om järntillskott för bebisar. 2020-02-20.
https://www.svt.se/nyheter/lokalt/vasterbotten/umeaforskare-i-studie-om-jarntillskott-for-bebisar
[4] Berglund S. Barns järnbehov och hur vi bäst kan skydda barnhjärnan. Läkartidningen. 2014;111:CH9D
Cynk odgrywa wiele ról w naszym organizmie, ale jednym z mniej znanych faktów jest to, że jest niezbędny dla naszego zmysłu węchu i smaku.
Problemy skórne, słaby smak i słaby apetyt
Istnieją trzy objawy, które mogą wystąpić przy wyraźnym niedoborze cynku. Ryzyko wystąpienia tej choroby jest w Szwecji dość małe, ale u osób starszych stosunkowo często występuje umiarkowany niedobór. Według kilku badań, osoby starsze mają większe zapotrzebowanie na cynk z powodu takich czynników, jak nieprawidłowa dieta, zmniejszony apetyt i gorsze wchłanianie w jelitach. [1] Niektóre leki mogą również zmniejszać wchłanianie cynku. [2] W amerykańskim National Health & Nutrition Examination Survey III 35–45 procent uczestników w wieku powyżej 60 lat miało zbyt niskie spożycie cynku. [3]
Zmiany smaku i cynk
Wyraźny niedobór cynku może prowadzić do stanu zwanego hipogeuzją, co oznacza, że percepcja smaku zmienia się i upośledza zdolność postrzegania niektórych smaków. [4] Ale nawet zbyt duża podaż cynku może powodować zmiany smaku. Zwykle powoduje to nieprzyjemny metaliczny posmak w ustach. Ten efekt uboczny został odnotowany w badaniach, w których testowano pastylki cynkowe (pastylki do ssania) lub suplementy w płynie do leczenia przeziębienia. [5] W takich przypadkach dawki znacznie przekroczyły górną granicę bezpiecznego spożycia (25 mg dla dorosłych według Europejskiego EFSA i 40 mg według amerykańskiego NIH). Na przykład 14 procent uczestników takiego badania skarżyło się na zmiany smaku po ssaniu 25 mg tabletki cynku co dwie godziny przez siedem dni. [6]
Wydzielanie śliny, a poziom cynku
Ale w jaki sposób cynk wpływa na nasze zmysły węchu i smaku? Naukowcy z University of Illinois w Stanach Zjednoczonych zbadali zasady działania naszych receptorów zapachowych. Zbudowane są z tak zwanych metaloprotein – białek, które mają w swojej strukturze jeden lub więcej ściśle związanych jonów metali – i okazało się, że zarówno cynk, jak i miedź to dwa jony metali, które bardzo mocno wiążą się z tymi receptorami. [7] Cynk należy również do najpopularniejszego enzymu (anhydrazy węglanowej), który jest wykorzystywany zarówno w przypadku funkcji zmysłu węchu, jak i przez nasze kubki smakowe. Ponadto cynk jest potrzebny do produkcji śliny. Bez śliny substancje smakowe nie mogą być transportowane do kubków smakowych języka, które wykorzystują je do rozróżniania słodyczy, słonych, gorzkich, kwaśnych smaków i umami. [8]
Osłabiony zmysł węchu w COVID-19
W przypadku osłabionego zmysłu węchu u osób zarażonych COVID-19, powód, dla którego ten objaw występuje u tak wielu, nie jest jeszcze jasny. Naukowcy podejrzewają, że wirus atakuje tak zwane receptory ACE2 w błonie śluzowej nosa, co może powodować stan zapalny i uszkodzenie receptorów lub komórek. Inna teoria głosi, że wirus wpływa na ośrodki mózgu, które interpretują wrażenia węchowe. [9] Jednocześnie wiadomo, że układ odpornościowy potrzebuje cynku do prawidłowego funkcjonowania, a niewłaściwy poziom cynku jest czynnikiem ryzyka wystąpienia poważniejszych objawów covid-19. [10] Według jednego z badań, pacjenci z covid-19 z niedoborem cynku mieli gorsze rokowanie [11], podczas gdy inne wykazywało lepsze rokowanie, gdy suplementacja cynkiem była stosowana jako terapia wspomagająca we wczesnym stadium [12]. Ale nie ma dowodów na związek między niedoborem cynku, a osłabionym zmysłem węchu po przebyciu COVID-19.
Źródła:
[1] Pisano M, Hilas O. Zinc and Taste Disturbances in Older Adults: A Review of the Literature. Consult Pharm. 2016 May;31(5):267-70.
[2] Aliani M, Udenigwe CC, Girgih AT, Pownall TL, Bugera JL, Eskin MN. Zinc deficiency and taste perception in the elderly. Crit Rev Food Sci Nutr. 2013;53(3):245-50.
[3] Stewart-Knox BJ, Simpson EE, Parr H, Rae G, Polito A, Intorre F, Meunier N, Andriollo-Sanchez M, O’Connor JM, Coudray C, Strain JJ. Zinc status and taste acuity in older Europeans: the ZENITH study. Eur J Clin Nutr. 2005 Nov;59 Suppl 2:S31-6.
[4] National institutes of health. Zinc Fact Sheet for Health Professionals https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional
[5] Science M, Johnstone J, Roth DE, Guyatt G, Loeb M. Zinc for the treatment of the common cold: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. CMAJ. 2012 Jul 10;184(10):E551-61. doi: 10.1503/cmaj.111990. Epub 2012 May 7.
[6] Eby GA, Davis DR, Halcomb WW. Reduction in duration of common colds by zinc gluconate lozenges in a double-blind study. Antimicrob Agents Chemother. 1984 Jan;25(1):20-4.
[7] Wang J, Luthey-Schulten ZA, Suslick KS. Is the olfactory receptor a metalloprotein? Proc Natl Acad Sci U S A. 2003 Mar 18;100(6):3035-9. doi: 10.1073/pnas.262792899. Epub 2003 Feb 27.
[8] Yagi T, Asakawa A, Ueda H, Ikeda S, Miyawaki S, Inui A. The role of zinc in the treatment of taste disorders. Recent Pat Food Nutr Agric. 2013 Apr;5(1):44-51.
[9] Lundström JN, Stjärne P. Förlorat luktsinne – möjligt tidigt tecken på covid-19. Läkartidningen. 2020:117:F3P9.
[10] Jothimani D, Kailasam E, Danielraj S, Nallathambi B, Ramachandran H, Sekar P, Manoharan S, Ramani V, Narasimhan G, Kaliamoorthy I, Rela M. COVID-19: Poor outcomes in patients with zinc deficiency. Int J Infect Dis. 2020 Nov;100:343-349.
[11] Carlucci PM, Ahuja T, Petrilli C, Rajagopalan H, Jones S, Rahimian J. Zinc sulfate in combination with a zinc ionophore may improve outcomes in hospitalized COVID-19 patients. J Med Microbiol. 2020 Oct;69(10):1228-1234.
[12] Carlucci PM, Ahuja T, Petrilli C, Rajagopalan H, Jones S, Rahimian J. Zinc sulfate in combination with a zinc ionophore may improve outcomes in hospitalized COVID-19 patients. J Med Microbiol. 2020 Oct;69(10):1228-1234
Cynk jest ważnym składnikiem mineralnym znajdującym się we wszystkich naszych komórkach.
Jest zawarty w setkach enzymów w organizmie i jest niezbędny do prawidłowej pracy układu odpornościowego.
Istnieją również badania, które sugerują, że cynk może zrównoważyć nadaktywny układ odpornościowy i zmniejszyć reakcje alergiczne.
Dzieje się tak, ponieważ cynk aktywuje limfocyty T układu odpornościowego, jednocześnie dezaktywując substancje zapalne bez tłumienia normalnego funkcjonowania układu odpornościowego. [1]
Cynk jest również częścią enzymu dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), który działa jako przeciwutleniacz w organizmie. Neutralizuje wolne rodniki i chroni nasze komórki przed stresem oksydacyjnym.Ważne przy regularnym przyjmowaniu Ponieważ cynk nie jest magazynowany w organizmie, musimy go w sobie stale dostarczać poprzez dietę lub/i odpowiednią suplementację. Najlepszymi źródłami cynku są: ostrygi, małże, krewetki, mięso, podroby, orzechy i nasiona, warzywa liściaste, takie jak szpinak, fasola, otręby pszenne i inne produkty pełnoziarniste oraz produkty mleczne. Zwłaszcza weganie i osoby starsze powinni zwracać uwagę na spożycie cynku.
Organizm wydziela dodatkowy cynk podczas infekcji, stresu i wytężonej pracy ciała. [2] Większe zapotrzebowanie na cynk mogą mieć również kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także kobiety z obfitymi miesiączkami. Wyraźny niedobór cynku jest też zwykle spowodowany nadużywaniem alkoholu lub chorobami, które upośledzają wchłanianie składników odżywczych. Ale nawet umiarkowanie zwiększone zapotrzebowanie na cynk może osłabić układ odpornościowy. [3]
Uważa się, że nawet 30 procent osób starszych ma za mało cynku. [4] Zwiększa to ryzyko różnych infekcji i chorób, takich jak zapalenie płuc. [5], [6]
Według badań 33 domów opieki w Bostonie w USA, osoby starsze z najwyższym poziomem cynku we krwi miały najniższą zapadalność na zapalenie płuc i nie wymagały tak częstego leczenia antybiotykami, jak inni uczestnicy. [7 ]
Może pomóc przy przeziębieniach
Przeprowadzono kilka badań, w których naukowcy zaobserwowali, że suplementy cynku mogą chronić przed przeziębieniami. [8], [9] Wydaje się, że suplementy cynku mogą również pomóc tym, którzy już są przeziębieni. Według małego badania, w którym 64 małych dzieci hospitalizowanych z powodu ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych, te, które otrzymywały 30 mg cynku dziennie, wracały do zdrowia szybciej i były w stanie opuścić szpital średnio dwa dni wcześniej w porównaniu z dziećmi, które zamiast tego otrzymywały placebo. [10] W tym kontekście należy pamiętać, że więcej nie zawsze znaczy lepiej – zbyt wysoki poziom cynku w organizmie może działać jako utleniacz zamiast przeciwutleniacza.
Wysokie dawki cynku przez długi czas tj. ponad zalecaną dzienną dawkę 40 mg cynku pierwiastkowego, może również zmniejszać wchłanianie miedzi do organizmu. [11] Jednak przyjmowanie dodatkowego cynku przez kilka dni w związku z przeziębieniem nie wykazało żadnych negatywnych skutków ubocznych. [12] Wręcz przeciwnie, analiza siedmiu badań z łącznie 575 uczestnikami pokazuje, że dawki 80-92 mg cynku dziennie przez jeden lub kilka tygodni sprawiły, że objawy przeziębienia zniknęły średnio o 33%, podczas gdy 192–207 mg cynku dziennie zmniejszyło objawy o 35%. [13] Glikonian cynku i octan cynku to formy, które według tej samej analizy wydają się dawać najlepsze efekty w leczeniu objawów przeziębienia. [14]
Źródła
[1] Rosenkranz E, Hilgers RD, Uciechowski P, Petersen A, Plümäkers B, Rink L. Zinc enhances the number of regulatory T cells in allergen-stimulated cells from atopic subjects. Eur J Nutr. 2017 Mar;56(2):557-567.
[2] Prasad AS. Zinc: role in immunity, oxidative stress and chronic inflammation. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Nov;12(6):646-52.
[3] Haase H, Rink L. The immune system and the impact of zinc during aging. Immun Ageing. 2009 Jun 12;6:9.
[4] Wessels I, Maywald M, Rink L. Zinc as a Gatekeeper of Immune Function. Nutrients. 2017 Nov 25;9(12):1286.
[5] Saper RB, Rash R. Zinc: an essential micronutrient. Am Fam Physician. 2009 May 1;79(9):768-72.
[6] Barnett JB, Hamer DH, Meydani SN. Low zinc status: a new risk factor for pneumonia in the elderly? Nutr Rev. 2010 Jan;68(1):30-7.
[7] Meydani SN, Barnett JB, Dallal GE, Fine BC, Jacques PF, Leka LS, Hamer DH. Serum zinc and pneumonia in nursing home elderly. Am J Clin Nutr. 2007 Oct;86(4):1167-73.
[8] Prasad AS. Zinc: role in immunity, oxidative stress and chronic inflammation. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Nov;12(6):646-52.
[9] Martinez-Estevez NS, Alvarez-Guevara AN, Rodriguez-Martinez CE. Effects of zinc supplementation in the prevention of respiratory tract infections and diarrheal disease in Colombian children: A 12-month randomised controlled trial. Allergol Immunopathol (Madr). 2016 Jul-Aug;44(4):368-75.
Bywa tak, że szeroko rozumiany kryzys przynosi w rozliczeniu więcej korzyści niż strat. Dzięki niemu znikają iluzje, opadają maski – widzimy wszystko wyraźnie, co jest prawdziwe, a co jest ułudą. To pozwala nam podejmować działania bezpośrednio zmierzające do osiągnięcia oczekiwanych efektów, wychodzące poza rutynę dnia codziennego.
Jestem nauczycielem jogi i medytacji od 7 lat. Obecnie prowadzę kameralne studio jogi. Patrząc wstecz, na ścieżkę jogi doprowadził mnie brak możliwości podtrzymywania złudzenia co do rzeczywistości, która mnie otaczała. Istniejące paradygmaty nie przystawały do prawdziwego stanu rzeczy. Musiałem zrewidować moje poglądy i dostosować się do nowej sytuacji. Nie było to łatwe ale stało się. I ten proces nadal trwa.
Joga jest sztuką poznania prawdy o sobie i świecie poprzez zdyscyplinowanie ciała i umysłu za pomocą regularnej praktyki asan, kontroli oddechu i medytacji. Dzięki świadomemu uczestnictwu w życiu i jego obserwacji zaczynamy postrzegać problemy jak przeszkody na drodze, które trzeba ominąć aby dotrzeć do celu.
Spójrzmy na Naturę – zwierzęta i rośliny pojawiają się wszędzie pomimo stawianych im przeszkód – widzimy trawę i drzewka na dachach i w ruinach budynków. W miejscach gdzie wydawać się może nie ma prawa istnieć Życie – Ono jest.
I tak jest w naszym przypadku. Jesteśmy częścią świata Natury – trochę niepokorną ale posiadamy głęboko ukrytą Moc przetrwania w nawet najtrudniejszych warunkach. Trzeba tylko pomóc uwolnić tę Moc.
Wyobraźmy sobie, że nasze życie to wędrówka przez las. Las problemów – z ludźmi, z sobą, brakiem pieniędzy, kłopotami w pracy i w domu, złymi informacjami, ograniczeniami, itd, itd… . Wystarczy uświadomić sobie, że mamy wybór – podejmując swoją wędrówkę przez życie możemy uderzać głową w jedno drzewo, a potem w następne i następne albo wybrać drogę pomiędzy nimi kreśląc własną ścieżkę na mapie czasu i przestrzeni. Skąd się bierze taka walka? Z naszego wychowania, przyzwyczajeń, oglądania się na innych, itp. Jako element świata Natury masz jednak tyle wewnętrznej siły, że jeżeli popatrzysz na te przeszkody jak na drzewa w lesie, pośród których możesz znaleźć własną drogę, na pewno dasz sobie radę. Nie przywiązuj się do schematów, zacznij robić zwykłe rzeczy inaczej niż dotychczas, a dzięki temu Świat poda ci sposób na własną niepowtarzalną drogę przez Życie.
Aby zmienić sposób postrzegania siebie i świata potrzebny jest czysty umysł i uświadomienie wewnętrznej siły kierującej naszymi działaniami. Siła wyraża się poprzez zaangażowanie, wytrwałość w nieustannym stawianiu nawet drobnych kroków do przodu. Sile towarzyszy Poznanie siebie. Obserwacja emocji, reakcji ciała na myśli, zdarzenia, relacje z ludźmi. Nauczmy się odczytywać co podpowiada nam ciało. Czy to co zamierzamy zrobić przynosi spokój i przekonanie o słuszności działania pomimo wysokiej skali trudności zadania, które stoi przed nami czy odczuwamy napięcie gdy wewnętrzny głos – intuicja krzyczy – Nie! Ostatnim warunkiem jest Akceptacja tego, co wydarzy się za pierwszym zakrętem naszej ścieżki. Jest tyle okoliczności i zmiennych warunków, które wpływają na naszą drogę, a które nie zależą od nas. Zaakceptujmy to – możliwość wystąpienia zmiany to jedyna pewna rzecz w naszym otoczeniu.
Zmieńmy jedną drobną rzecz w swoim życiu, potem kolejną i uruchomimy lawinę zmian. Poczujmy ciałem i sercem co nam pasuje, a co jest niezgodne z nami. Te różnice są odczuwalne w postaci obaw lub błogiego spokoju, a na poziomie ciała w formie “motylków w brzuchu” lub bólu czy skurczów mięśni. Organizm podpowie – trzeba go tylko uważnie wysłuchać. Istotnym warunkiem czystości odbioru tych informacji jest oczyszczenie ciała i umysłu. Codziennie mamy kontakt z toksycznymi substancjami. I nie chodzi tu wyłącznie o toksyczne pożywienie i powietrze, którym oddychamy. Ważne są również toksyczne relacje i zatruwające umysł informacje, jakie do nas docierają z mediów. Uświadomienie tych wpływów będzie istotnym elementem naszej praktyki dnia codziennego.
Utrzymanie ciała i psychiki w równowadze jest obecnie priorytetem i będzie miało wpływ na to jak będziemy sobie radzić w tych zmiennych warunkach otaczającego nas świata. Dlatego tak ważne jest prawidłowe odżywianie, aktywność fizyczna, właściwe relacje z ludźmi i ograniczenie kontaktu z mediami. Od tego zależy nasz Dobrostan.
Mijający rok jest doskonałym przykładem – nikt z nas nie spodziewał się jak bardzo zmieni się nasze życie w 2020 roku. Musieliśmy na nowo spojrzeć na swoje przyzwyczajenia, relacje, pracę, dom, relaks, aktywność fizyczną. Jedno co pozostaje niezmienne – nasza świadomość, od której zależy, jak postrzegamy siebie, jak radzimy sobie w tych niezwykłych czasach i jaką postawę przyjmujemy wobec otoczenia. Łatwiej wyczuć co jest dla nas dobre a co nie.
To doskonały moment aby zacząć robić rzeczy inaczej niż dotychczas.
Olek Konopek
nauczyciel jogi Iyengara w stopniu Introductory II, po kursach nauczycielskich u Agaty Biernat i u Konrada Kocota,
instruktor medytacji po kursie u Macieja Wieloboba. Obecnie prowadzi studio jogi – Joga OK w Rzeszowie.