Wpływ negatywnych uczuć, takich jak przygnębienie, smutek, a nawet złość, wydaje się mieć duże znaczenie w wyborze pokarmów, które w naszej ocenie mają zrekompensować  zły nastrój. Warto jednak pamiętać, że wraz z jedzeniem dostarczamy organizmowi różne składniki odżywcze, które wpływają na naszą formę psychiczną, tym samym na nastrój – zarówno pozytywny, jak i negatywny.

Identyfikowanie i doznawanie emocji rozpoczyna się u człowieka już w pierwszym roku życia. Pozytywne emocje, takie jak radość i śmiech, jako pierwsze rozwijają się w lewej półkuli mózgowej, natomiast negatywne – w prawej, przejawiając początkowo smutek, złość, a w późniejszych etapach życia także bardziej złożone uczucia, takie jak bezradność, żal, gniew, poczucie winy czy lęk.

Skupienie uwagi na wynikach badań może odgrywać istotną rolę w leczeniu zaburzeń żywieniowych, tym samym we wspieraniu rozwoju psychologicznego i terapii zaburzeń psychicznych. Układ nerwowy każdego człowieka jest unikalny, a odczuwanie emocji powoduje zmiany somatyczne, które mogą objawiać się m. in. drżeniem rąk, uczuciem gorąca, przyspieszoną pracą serca. Emocje wpływają również na intonację głosu, mimikę twarzy, gestykulację, czy postawę ciała.

U podłoża odczuwania emocji leżą wytwarzane przez tkankę nerwową neurohormony, które regulują wydzielanie hormonów przysadki mózgowej. Jednym z nich jest dopamina, której stężenie w mózgu rośnie wraz z odczuwaniem szczęścia, pozytywnego czasu, dobrej energii, a za tym idzie radość życia, optymizm, chęć do działania – wzrost dopaminy pozwala odzyskać radość życia. Kolejnym neurohormonem i neuroprzekaźnikiem jest serotonina (5-hydroksytrypta-mina-5-HT) – związek biologicznie czynny – produkowana jest w neuronach szwu mózgu w śródmózgowiu oraz w błonie śluzowej jelit, silnie powiązana z neuroprzekaźnikami w mózgu i ma kluczowe zadanie w regulacji nastroju i poziomu energii, wykonywania zadań poznawczych. Powstaje w czasie przemian enzymatycznych tryptofanu – aminokwasu egzogennego – w wyniku których dochodzi do przekształcenia w 5-hydroksytryptaminę – serotoninę.

Aby ów proces przebiegał prawidłowo, bezwzględnie potrzebne są magnez, witamina B6, witamina C. Nasze poczucie szczęścia, optymizm, kreatywność zależy od istnienia w naszych organizmach właśnie serotoniny. Pełni ona rolę naturalnego antydepresantu, natomiast deficyt serotoniny może być przyczyną stanów depresyjnych.

Tryptofan, który jest prekursorem serotoniny jest aminokwasem egzogennym, czyli musimy go dostarczyć wraz z pożywieniem. Występuje głównie w produktach o dużej zawartości białka, tj. w mięsie, rybach, serach dojrzewających, jajach, sezamie, pestkach dyni, słonecznika, orzechach. W mniejszej ilości występuje w warzywach i owocach.

Poziom serotoniny podnoszą również węglowodany, jednak warto zachować ostrożność. Choć spożywanie ich  skutecznie poprawia nastrój, efekt ten jest  krótkotrwały, a organizm szybko domaga się kolejnej porcji. Może to prowadzić do nadmiernego objadania lub podjadania co w konsekwencji sprzyja odkładaniu się nadmiarów z pożywienia w tkance tłuszczowej.

Dostarczanie z dietą witamin przeciwutleniających, tj. E, C, betakaroten i odpowiedni ich poziom w organizmie zapobiega oksydacyjnym uszkodzeniom centralnego układu nerwowego. Witaminy B1, B2, B6, B12 i kwas foliowy uczestniczą w funkcjonowaniu centralnego i peryferyjnego układu nerwowego, a ich niedobór może być przyczyną powstawania zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, histeria, hipochondria.

Niski poziom witamin z grupy B może mieć związek z zaburzeniami poziomu serotoniny i dopaminy, od których w dużej mierze zależy nasz nastrój. O deficycie witamin w organizmie decydują głównie błędy żywieniowe, w tym spożywanie produktów przetworzonych, które np. w wyniku stosowania obróbki termicznej utraciły kwas foliowy oraz białej mąki i jej przetworów czy ryżu. Foliany są nietrwałe i łatwo się utleniają. Najwięcej folianów znajdziemy w surowych warzywach, w tym szpinaku, zielonej sałacie, roślinach strączkowych, w owocach, w pełnych ziarnach zbóż, wątrobie i drożdżach.

Teresa Jaroszyńska
Ekspertka Holistic Polska
Prowadzi bezpłatne konsultacje w ramach Ekspertlinii Holistic: +48 572 312 127*
(*opłata jak za połączenie standardowe wg. taryfy operatora)

Źródła:

1/ Psychologia Konsumenta. Wydawnictwo Naukowe(PWN)

     Warszawa 2014.

2/ Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną

     człowieka. Żywn. Nauk. Technol.2004

3/ Rola tryptofanu i serotoniny w patogenezie i leczeniu zespołu

     jelita drażliwego. Folia Medica Lodziensia 2014.