W ostatnim czasie sporo mówi się o wyraźnym wzroście zachorowalności na choroby tarczycy, w tym głównie niedoczynności tarczycy oraz choroby autoimmunologicznej tarczycy, jaką jest Hashimoto. I choć nie mamy pewności, na ile jest to faktycznie wzrost zachorowalności, a na ile to lepsza diagnostyka pozwala na bardziej trafną diagnozę – nie pozostawia wątpliwości fakt, że osób z zaburzeniami pracy tarczycy w dzisiejszych czasach jest bardzo dużo. Coraz więcej badań pokazuje, jak ważną rolę w przywracaniu równowagi w pracy tarczycy odgrywa właściwa dieta i suplementacja, a także czynniki dodatkowe związane ze stylem życia i redukcją stresu. W tym artykule chciałabym omówić niektóre składniki mineralne, które wydają się mieć w tym kontekście duże znaczenie.

 

Witamina D3

 

Badania pokazują, że niedobór witaminy D występuje istotnie statystycznie częściej u pacjentów z autoimmunizacyjnymi chorobami tarczycy, w tym częściej jest skorelowany z obecnością przeciwciał przeciwtarczycowych. Dotyczy to zarówno choroby Gravesa-Basedowa, jak i z chorobą Hashimoto. W jednym z badań po czterech miesiącach suplementacji witaminą D odnotowano istotne statystycznie obniżenie poziomu antyTPO w surowicy.

 

Witamina A

 

Jej rola w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy jest niedoceniana.

Jest niezbędna zarówno dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, jak i dla syntezy hormonów, w tym hormonów tarczycy.

Witamina A jest wymagana do aktywacji receptorów hormonów tarczycy, a jej niewystarczająca ilość może obniżać czynność tarczycy. Wykazano, że suplementacja witaminy A obniża poziom TSH w surowicy i zwiększa T3 u kobiet przed menopauzą (w wieku 17–50 lat), w tym w grupie otyłych kobiet, które są narażone na podwyższone ryzyko subklinicznej niedoczynności tarczycy. Jako ludzie różnimy się zdolnością do przekształcania prekursorów, karotenów roślinnych, do aktywnej witaminy A. I o ile nie będzie to problemem dla osób przestrzegających diety wszystkożernej [dobrze zbilansowanej pod kątem zawartości witaminy A], o tyle może być problematyczne dla wegetarian i wegan. Nawet jeśli spożywają oni duże ilości pokarmów bogatych w beta-karoten, mogą nie mieć efektywnej konwersji. W dodatku niedoczynność tarczycy konwersję te dodatkowo zaburza. W sytuacji, gdy jednocześnie osoby te pozostają na diecie niskotłuszczowej, ryzyko niedoboru witaminy A zwiększa się. Warto w takich sytuacjach rozważyć wprowadzenie suplementacji zawierające witaminę A.

 

Selen

 

Selen to jeden z kluczowych mikroelementów znajdujących się w żywności ze względu na swoje plejotropowe działanie, począwszy od antyoksydacyjnego, poprzez przeciwzapalne, aż na stymulacji aktywnej produkcji trójjodotyroniny i tyroksyny kończąc. Selen jest niezbędnym kofaktorem dla enzymu dejododynazy, który przekształca T4 w silniejszy T3. Badania wśród osób z chorobą Hashimoto wskazują, że terapia selenem w dawce 80-200 ug powodowała znaczący spadek poziomu przeciwciał aTPO oraz zwiększenie proporcji FT3 do FT4.

 

Omega 3

 

Kwasy tłuszczowe omega3 w formie EPA I DHA wykazują działanie przeciwzapalne, co może być dobrym wsparciem suplementacyjnym dla osób z zaburzeniami tarczycy na tle zapalnym. Więcej o właściwościach kwasów tłuszczowych EPA i DHA przeczytasz w tym artykule. [hiperłącze do mojego art. na ten temat]

 

Witaminy z grupy B

 

U osób z niedoczynnością tarczycy z współistniejącym Hashimoto można zauważyć niedobory niektórych witamin z grupy B, zwłaszcza witaminy B12. Jest to ważne, ponieważ w wyniku niedoborów witaminy B12 dochodzi do niedokrwistości megaloblastycznej, a także do zaburzeń trawienia i stanów zapalnych – a więc zaburzeń, które są zdecydowanie niepożądane przy współistniejącej niedoczynnej tarczycy.

 

Cynk

 

Odgrywa istotną rolę w prawidłowej pracy układu immunologicznego. Niski poziom cynku koreluje z podwyższonymi przeciwciałami przeciwtarczycowymi ale też może obniżać konwersję hormonów T4 do T3. Cynk jest także niezbędny do produkcji TSH, dlatego osoby z niedoczynnością tarczycy są bardziej narażone na jego niedobór.

 

L-tyrozyna

 

Tyrozyna należy do aminokwasów endogennych, czyli takich które organizm może sam syntetyzować. Jest ona kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy i przysadki mózgowej. Tyrozyna bierze bowiem udział w wytwarzaniu tyroksyny, czyli hormonu tarczycy, a niedostateczna produkcja hormonu T4 [tyroksyny] oznacza, że może dojść do stanu niedoczynności tarczycy. Dlatego też w przypadku zaburzeń pracy tarczycy warto rozważyć suplementację L-tyrozyną.

 

Adaptogeny

 

Adaptogeny to naturalne substancje roślinne wspomagające odporność organizmu, przywracające homeostazę i skutecznie wspierające w przypadku objawów niedoczynności tarczycy. Są one od tysięcy lat są stosowane między innymi w medycynie chińskiej i ajurwedzie. Niektóre badania pokazują, że przyjmowanie np. Ashwagandy w dawkach terapeutycznych może być korzystne dla normalizacji wskaźników tarczycy u subklinicznych pacjentów z niedoczynnością tarczycy.

 

Warto pamiętać, że niedoczynność tarczycy, z nawet choroba Hashimoto – to nie wyrok. Dobierając prawidłową dietę, suplementację, a także wprowadzając zmiany w stylu życia – redukując stres czy poprawiając jakość snu – można znacząco poprawić funkcjonowanie tarczycy i zminimalizować objawy towarzyszące jej zaburzeniom.

 

 

 

Daria Łukowska
Dietetyk kliniczny oraz trener personalny. Ekspert Holistic Polska.
Autorka bloga „Forma na życie” oraz podcasów na kanale „Forma na życie TV”

 

Źródła:

1. Kivity S et al. Vitamin D and autoimmune thyroid diseases. Cell. Mol. Immunol. 2011;8:243–247.
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26637501
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23378454
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28829155