Glutation to związek niezbędny dla szeregu procesów fizjologicznych w naszym organizmie. Charakteryzuje się głównie właściwościami przeciwutleniającymi, neutralizując działanie wolnych rodników. Glutation warunkuje skuteczne działanie przeciwutleniaczy takich jak witamina C, witamina E, koenzym Q10 czy kwas alfa-liponowy, a także bierze udział w odtwarzaniu uszkodzonych składników komórki oraz DNA. Syntetyzowany jest głownie w wątrobie, skąd wraz w krwią wędruje do innych tkanek. Glutation wspiera również działanie działanie układu immunologicznego oraz zwiększa produkcję białych krwinek, a nieodpowiedni poziom glutationu w komórce może doprowadzić do apoptozy, czyli naturalnej śmierci komórki.

Wyróżniamy glutation zredukowany (GSH), inaczej nazywany L-glutationem oraz glutation utleniony (GSSG). I to właśnie glutation zredukowany jest formą aktywną i to w takiej formie występuje on w suplementach diety. Gluation znajdziemy również w żywności, takiej jak szparagi, migdały, brokuły, orzechy włoskie, rukiew wodna, ostropest plamisty czy szczypiorek. Należy jednak pamiętać, że zarówno sposób przechowywania, jak i przygotowywania żywności może w negatywny sposób wpływać na zawartość glutationu w pożywieniu.

Poziom glutationu w organizmie ulega stopniowemu obniżeniu wraz z wiekiem, a obniżony poziom glutationu u osób starszych może zmniejszać zdolności detoksykacyjne. Obniżenie poziomu glutationu w organizmie możemy zaobserwować również na skutek nieprawidłowej diety bogatej w przetworzoną żywność, promieniowania UV czy nadmiaru stresu. Poza tym na obniżenie poziomu glutationu mają wpływ choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca, zapalenie wątroby, AIDS, miażdżyca oraz choroby neurodegeneracyjne takie jak Parkinson czy Alzheimer.
Co ciekawe, glutation może pomagać w regulacji stanu zapalnego w przypadku chorób autoimmunologicznych. W sytuacji przewlekłego stanu zapalnego możemy zaobserwować nadmierną produkcję wolnych rodników, a to powoduje obniżoną ochronę antyoksydacyjną. W takiej sytuacji odpowiednia podaż glutationu mogłaby sprzyjać regulacji układu odpornościowego i zmniejszeniu stanu zapalnego w organizmie.
Innym obszarem, w którym możemy z powodzeniem zastosować glutation są choroby neurodegeneracyjne. Badania sugerują, że jednym z czynników związanym z ich rozwojem jest podwyższony poziom stresu oksydacyjnego. Niektóre badania przypisują ten wzrost, obniżonym poziomem glutationu w mózgu. Stwierdzono, że u osób chorych na Parkinsona, można zaobserwować obniżone o 40% stężenie glutationu w komórkach istoty szarej, w porównaniu do zdrowych osób. Zwiększenie glutationu w organizmie mogłoby złagodzić postęp takich chorób jak Alzheimer czy Parkinson, ale wciąż potrzebujemy silniejszych dowodów na poparcie tej tezy.

 
Badania wykazują również, że GSH – dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym oraz zdolności do usuwania toksyn – może być pomocny w przypadku leczenia niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Zwiększenie aktywności glutationu mogłoby także stanowić element terapii uzupełniającej u pacjentów z zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ u pacjentów z chorobą wieńcową również obserwuje się obniżony poziom glutationu.

 
Glutation nie pozostaje bez znaczenia w przypadkach takich chorób jak AIDS czy HIV. Naukowcy zaobserwowali między innymi, że pacjenci zainfekowani wirusem HIV mają znacznie niższy poziom cysteiny oraz glutationu w stosunku do osób zdrowych. U zakażonych wirusem HIV zaobserwowano podwyższony poziom cytokin prozapalnych, co prowadzi do zwiększenia produkcji wolnych rodników. Ten fakt, w połączeniu z obniżonym poziomem glutationu w organizmie, może prowadzić do obniżenia funkcji układu odpornościowego u osób zarażonych wirusem HIV.

 
Glutation sprawdzić się może również w przypadku osób aktywnych fizycznie. Podwyższony poziom GSH może pomóc skrócić czas regeneracji po wysiłku, a także zmniejszyć zmęczenie oraz ból mięśni po treningach.
Skąd zatem wziąć glutation? Kwestia suplementacji glutationem jest jest wciąż przedmiotem dyskusji – część naukowców uważa, że doustna suplementacja nie ma większego sensu, ponieważ glutation nie ulega transportowi przez błonę komórkową oraz słabo przekracza barierę krew- mózg. Za to druga grupa sugeruje, że przyjmowanie glutationu w formie liposomalnej zwiększa szansę na wchłanianie tego związku do krwiobiegu.

A co mówią badania?
W jednym z badań sprawdzono wpływ jednomiesięcznej suplementacji liposomalnego GSH, w dawce 500 lub 1000 mg dziennie. Po tygodniu zaobserwowano podwyższony poziom GSH we krwi o 40% oraz w osoczu o 100%. Wraz ze wzrostem GSH zaobserwowano zmniejszenie markerów stresu oksydacyjnego oraz podwyższony poziom komórek „Natural Killer”.
W innym badaniu sprawdzono wpływ suplementacji GSH w dawce 250 lub 1000 g na dobę, na jego poziom we krwi, erytrocytach oraz osoczu u zdrowych dorosłych. Po 6 miesiącach średnie poziomy GSH wzrosły o 30-35% w osoczy, erytrocytach oraz limfocytach, a także zaobserwowano prawie dwukrotny wzrost komórek „NK”.

 
Co więcej, glutation może w pozytywny sposób wpłynąć na elastyczność skóry. W jednym z badań sprawdzono wpływ suplementacji zredukowanej formy glutationu, w dawce 500 mg/dzień na jakość skóry. U osób przyjmujących glutation wykazano znaczną redukcję zmarszczek, w porównaniu do osób przyjmujących placebo.

 
Pojawiają się również badania, które sugerują, że doustna suplementacja glutationem nie ma większego wpływu na poziom stresu oksydacyjnego w organizmie, jednak w tych badaniach nie używano glutationu w formie liposomalnej. Według dzisiejszej wiedzy naukowej najbardziej obiecującą formą suplementacji jest glutation w formie liposomalnej, przyjmowany w dawce 500-1000 mg/dzień.

 

 

Daria Łukowska
Dietetyczka, popularyzatorka nauki.
Autorka  serii na kanale YT „Wiedzana życie”

 

 

 

 

Źródła:
https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/glutamic%20acid#section=Food-Survey-Values
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5460521/
https://link.springer.com/article/10.1007/s10545-005-4160-1
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29915025/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12818476/
https://academic.oup.com/jn/article/134/3/489/4688681
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14988435/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8938817/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10202381/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1431500/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19393193/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4840676/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24496077/
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa030535#t=article
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28789631/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22242038/
Leeuwenburgh C, Fiebig R, Chandwaney R, Ji LL. Aging and exercise training in skeletal muscle: responses of glutathione and antioxidant enzyme systems. Am J Physiol. 1994 Aug;267(2 Pt 2):R439-45
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6389332/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24791752/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5413479/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33740389/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3162377/