Ludzki organizm to skomplikowany system połączonych ze sobą układów. Często od pracy jednego systemu zależy funkcjonowanie i kondycja innego. Wiele dolegliwości i problemów zdrowotnych może wynikać właśnie z takich zaburzonych relacji w kilku układach, dlatego też zawsze należy sięgać do przyczyn u podstaw, a nie tylko skupiać się na rozwiązywaniu problemów objawów. Holistyczne podejście do profilaktyki zdrowia i terapii zakłada spojrzenie na organizm jak całości i szerokiej wiedzy na temat zależności jakie panują i jakie mogą się tworzyć właśnie między systemami naszego organizmu.

 

Nerki, kontrolując układ moczowy, zarządzają metabolizmem wody, ale dzięki udziałowi i aktywności gruczołu nadnerczy mają też funkcje dodatkowe. Nadnercza usytuowane są bezpośrednio na nerkach i wytwarzają hormony, dzięki którym nerki mogą prowadzić swoją działalność. Zaburzenia równowagi hormonów wydzielanych przez nadnercza oraz hormonów płciowych łączy się między innymi z chorobami tarczycy.

Hormony płciowe estrogen i progesteron to hormony żeńskie, które posądza się o schorzenia tarczycy, które występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Estrogen pomaga w gromadzeniu energii w postaci tłuszczu, podczas gdy zadaniem hormonów tarczycy jest przekształcanie kalorii z pożywienia w energię, a więc te dwa rodzaje hormonów mają działanie przeciwne. Estrogen odpowiada za wzrost sutków i grubienie ścian macicy. W organizmie kobiety równoważnikiem estrogenu jest progesteron, który działa odwrotnie do estrogenu.

Jeśli organizm nie wytwarza dostatecznej ilości progesteronu, wówczas stan równowagi estrogenu i progesteronu zostaje zaburzony na korzyść estrogenu. Wysokie stężenie estrogenu blokuje działanie hormonów tarczycy, co może prowadzić do jej niedoczynności. Progesteron jest wytwarzany głównie w ciałku żółtym i jajnikach, ale pewne jego ilości wytwarzane są także w nadnerczach.

Powodów obniżonej produkcji progesteronu jest kilka i są dość powszechne, na przykład, duże ilości progesteronu organizm produkuje podczas ciąży, a obecnie kobiety rodzą znacznie mniej dzieci lub rodzą je w późniejszym wieku, następnie stres oraz niedobory składników odżywczych mogą również zaburzać i ograniczać wytwarzanie progesteronu. W tych warunkach łatwo dochodzi do wysokich stężeń estrogenu i jego dominacji w organizmach kobiet. Zespół napięcia przedmiesiączkowego, obrzmienie piersi, wahania nastroju, łaknienie słodyczy, obfite i bolesne menstruacje, endometrioza, mięśniaki macicy – to są objawy dominacji estrogenu. U kobiet w okresie przed menopauzalnym często pojawiają się problemy z tarczycą, a wtedy właśnie znacznie spada stężenie progesteronu. Estrogen pobudza produkcję globuliny wiążącej hormony tarczycy, t.j. białka, które wiąże się z  tyroksyną we krwi i powoduje, że staje się ona nieaktywna. Dlatego jego nadmiar sprawia, że poziom wolnej tyroksyny w surowicy obniża się, ponadto sprzyja zatrzymywaniu miedzi w organizmie, co często prowadzi do niedoboru cynku – dzieje się tak dlatego, że te dwa pierwiastki działają antagonistycznie, a cynk odgrywa ważną rolę w pracy tarczycy, ponieważ jest potrzebny przy przemianie T4 w T3. Miedź, choć w śladowych ilościach,  również jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, jednakże jej wysokie stężenie stymulowane przez estrogeny zaburza wytwarzanie hormonów tarczycowych.  Kobiety korzystające z antykoncepcji lub hormonalnej terapii zastępczej powinny częściej badać stężenie TSH oraz T4 i T3.

Stres jest czynnikiem najbardziej wpływającym na niski poziom progesteronu w organizmie, ciągły pośpiech, każde zdenerwowanie, choćby z powodu ulicznego korka, czy konfliktowej wymiany zdań, usterki samochodu w najmniej odpowiednim momencie powoduje, że nadnercza uruchamiają większą produkcję  adrenaliny i kortyzolu – są to hormony stymulujące do walki lub ucieczki – prowadzą do objawów zaburzeń równowagi hormonalnej i w konsekwencji obniżenia poziomu progesteronu.

Czy dieta może mieć wpływ na wytwarzanie tak ważnego równoważnika – progesteronu  przez organizm?

Żadna żywność nie zawiera progesteronu, ale mikroskładniki odżywcze mogą stworzyć środowisko sprzyjające i wspierające organizm w celu wytwarzania i zwiększania jego poziomu.

Budowie progesteronu  w organizmie sprzyja cynk, magnez, witamina B6, witamina C, witamina E, L-arginina, błonnik pokarmowy. Do diety warto wprowadzić zioła takie jak tymianek, rozmaryn, oregano,  dieta powinna być bogata w warzywa zielone, ryby, awokado, banany, orzechy, należy zadbać o wprowadzenie błonnika, który będzie wspomagał wydalanie nadmiaru estrogenu z jelit. Należy wyeliminować opakowania plastikowe, bo w nich znajdują się ksenoestrogeny, są to związki chemiczne rozpoznawane w naszych organizmach jako estrogeny.
Dominacja estrogenu w organizmie dotyczy ok. 70% kobiet.

 

Zaburzenia wydzielania i równowagi hormonów nadnerczy także wiąże się z pracą gruczołu tarczowego. Każdy gruczoł nadnercza składa się z rdzenia, stanowiącego część wewnętrzną oraz z kory, znajdującej się na zewnątrz.

Rdzeń nadnerczy wydziela adrenalinę i noradrenalinę  –  jako odpowiedź na stres.

Kora – zewnętrzna część nadnercza składa się z trzech różnych regionów, z których każdy produkuje inną grupę hormonów, to są: aldosteron, kortyzol, hormony płciowe (w tym DHEA i pregnenolon). Po dłuższym okresie silnego stresu lub zbyt intensywnych ćwiczeń, braku snu, przepracowania oraz niedoborów żywieniowych może dojść do obciążenia nadnerczy. Objawy  są bardzo podobne do objawów niedoczynności tarczycy i należą do nich:

– uczucie zmęczenia i wyczerpania,
– sen bez efektu wypoczynku i częste budzenie się,
– największy przypływ energii wieczorem
– hipoglikemia,
– uczucie osłabienia,
– niskie ciśnienie krwi,
– nadmierny apetyt na słodycze,
– brak popędu płciowego,
– osłabienie mięśni,
– depresja,
– brak koncentracji uwagi.

Osoby leczące niedoczynność tarczycy mogą nie odczuwać poprawy samopoczucia i dlatego jeśli pomimo leczenia utrzymuje się stan objawów niedoczynności, należy zbadać poziom hormonów nadnerczy.

 

 

Teresa Jaroszyńska

Ekspert ds. produktów Holistic Polska
Ekspertlinia Holistic +48 572 312 127

 

 

Źrodła:

[1]  Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu,

[2]  Holistyczne metody poprawy pracy tarczycy, dr. Sandra Cabot

[3]  https://www.hormonesbalance.com/aticles/10-natural-ways-toboots-progesterone-balance-hormones.