Szanowny Użytkowniku,

Informujemy, że strona holistic-polska.pl zaktualizowała Politykę Prywatności. Przetwarzamy Twoje dane wyłącznie w sposób konieczny do udzielenia usługi na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f RODO. Pełna treść dokumentu znajduje się > TUTAJ <
Informujemy również, że aby zapewnić jak najlepszą obsługę naszej strony korzystamy z plików cookies. Szanujemy prywatność i przypominamy o możliwości dokonania zmian ustawień dotyczących cookies. Jeśli nie wyrażasz na to zgody możesz wyłączyć obsługę cookies w ustawieniach Twojej przeglądarki.

Kliknij Akceptuję aby przejść do strony.

Oś mózgowo – jelitowa okiem dietetyka. Daria Łukowska, dietetyczka 29.10.2021

Sporo mówi się o tym, że odporność pochodzi z jelit. Ale czy wiesz, że to, jaki mamy nastrój może również w dużej mierze zależeć od tego, w jakim stanie jest nasza mikrobiota znajdująca się w jelitach?

Organizm człowieka to system naczyń połączonych, a dowodem na to jest istnienie osi mózgowo-jelitowej, czyli połączenia ośrodkowego układu nerwowego z jelitowym układem nerwowym. Wymiana bodźców następuje  tutaj dwukierunkowo: z mózgu do jelit, i z jelit do mózgu.Każdy z nas nie raz był świadkiem takiej sytuacji, bo przykładem takiej komunikacji mogą być problemy żołądkowe (a zwłaszcza biegunki) w sytuacjach stresowych. Dużą rolę odgrywa tu autonomiczny układu nerwowy i nerw błędny, a także substancje biochemiczne, które są wytwarzane przez mikrobiotę jelitową i które mogą modyfikować funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Stan mikrobioty jelitowej jest  również nie bez znaczenia dla prawidłowego funkcjonowanie układu endokrynologicznego, czyli tego związanego z wydzielaniem hormonów, a także układu  immunologicznego odpowiedzialnego za odporność.

Mikrobiota oddziałuje także na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, produkując m. in. kwas gamma-aminomasłowy [GABA], który jest jednym z najistotniejszych neuroprzekaźników hamujących. Podstawowym efektem działania GABA jest zmniejszenie pobudliwości komórek nerwowych i relaksacja komórek mięśniowych. Badanie na myszach pozbawionych flory jelitowej (tak zwanych myszach germ-free) pokazało, że miały one nasiloną reakcję na bodźce stresowe właśnie z powodu braku mikrobioty jelit. Odpowiedź układu nerwowego znormalizowała się dopiero , gdy doprowadzono do kolonizacji przewodu pokarmowego przez bakterie Bifidobacterium infantis.

Coraz więcej danych pokazuje, że dysbioza jelitowa może być jednym z czynników zwiększających ryzyko depresji. W związku z tym naukowcy poszukują odpowiednich probiotyków jako jednej z metod wspierania terapii depresji. Jak pokazują badania – probiotykoterapia szczepami Lactobacillus helveticus i Bifidobacterium longum jest w stanie zmniejszyć poziom stresu, objawów depresyjnych i zaburzeń lękowych. Tego rodzaju probiotyki, ze względu na oddziaływanie na psychikę, nazywamy psychobiotykami. Prawdopobnie stosowanie psychobiotyków, może stanowić ważny element terapii zaburzeń psychicznych, depresji czy zaburzeń nastroju. Odpowiedni preparat probiotyczny powinien wspomagać wytwarzanie SCFA (czyli krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych), a także regulować pasaż jelitowy, wspomagać regenerację nabłonka jelitowego oraz hamować wzrost bakterii patogennych na rzecz bakterii komensalnych. Warto jednak pamiętać, że każdy psychobiotyk jest probiotykiem, ale nie każdy probiotyk jest psychobiotykiem.

Probiotyki o właściwościach psychobiotycznych, poza właściwościami regulującymi mikrobiotę jelitową, muszą dodatkowo wykazywać wpływ na stan psychiczny gospodarza. Powinny one wspierać uszczelnienie bariery jelitowej oraz regenerację nabłonka, zmniejszać stan zapalny oraz pomagać w przywróceniu równowagi mikrobiomu. Dodatkowo powinny zwiększać syntezę neuroprzekaźników i modulować układ nerwowy. Według aktualnie dostępnych badań naukowych, tylko wybrane szczepy mają takie działanie – należą do nich: Lactobacillus helveticus Rosell-52 oraz Bifidobacterium longum Rosell-175. Innym szczepem probiotycznym, który jest warty zainteresowania jest Lactobacillus Plantarum 299v. W jednym z nadań wykazano, że mógłby on w pewien sposób wspomóc działanie leków antydepresyjnych z grupy SSRI.

 

Korzystny wpływ probiotyków na samopoczucie, zmniejszanie objawów stanów lękowych czy objawów depresji można tłumaczyć na kilka sposobów:

 

  • Poprawa składu mikrobioty jelit

Zmiana stosunku bakterii patogennych do bakterii komensalnych – czyli takich, które nie wykazują patogennych właściwości i które tworzą barierę ochronną przed bakteriami chorobotwórczymi. To powoduje zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie oraz poprawę funkcjonowania osi jelitowo-mózgowej.

 

2)  Synteza neuroprzekaźników

Bakterie komensalne są w stanie syntetyzować neuroprzekaźniki, które mogą mieć znaczący wpływ na zmniejszenie objawów u osób zmagających się z depresją czy zaburzeniami nastroju. Mowa tu o takich neuroprzekaźnikach, jak kwas gamma-aminomasłowy (GABA), serotonina czy katecholaminy. Serotonina jest odpowiedzialna za dobre samopoczucie, a jej niedobór wpływa na obniżony nastrój oraz stany depresyjne. GABA z kolei ma działanie uspokajające i przeciwlękowe, natomiast katecholaminy pełnią szereg ważnych procesów, związanych z zapamiętywaniem, koncentracją oraz pomagają w radzeniu sobie ze stresem.

 

3) Wytwarzanie SCFA

Probiotykoterapia może mieć wpływ na wytwarzanie SCFA [krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych], które wpływają na modulację układu nerwowego, a ich niski poziom jest pozytywnie skorelowany z zaburzeniami psychicznymi, depresją czy chorobą Parkinsona. Niektóre badania wskazują również, że prawidłowo dobrana probiotykoterapia zmniejsza wydzielanie kortyzolu (hormon stresu), co z kolei przekłada się na zmniejszone wydzielanie prozapalnych cytokin oraz spadek poziomu stanu zapalnego w organizmie.

 

Nie ma wątpliwości, że stan naszych jelit jest skorelowany z naszym samopoczuciem, na co dowodem jest istnienie osi mózgowo-jelitowej. Temat psychobiotyków jest tematem przyszłościowym, który wciąż wymaga wielu badań, ale te publikacje, które już są dostępne, są zdecydowanie obiecujące!

 

Daria Łukowska
Dietetyczka, popularyzatorka nauki.
Autorka  serii na kanale YT „Wiedzana życie

 

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5102282/

https://www.researchgate.net/publication/274781872_A_randomized_controlled_trial_to_test_the_effect_of_multispecies_probiotics_on_cognitive_reactivity_to_sad_mood

https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/assessment-of-psychotropiclike-properties-of-a-probiotic-formulation-lactobacillus-helveticus-r0052-and-bifidobacterium-longum-r0175-in-rats-and-human-subjects/2BD9977C6DB7EA40FC9FFA1933C024EA