Problemy żołądkowe dotyczą obecnie coraz większej liczby osób. Choć przyczyn jest wiele, okazuje się, że największym problemem jest deficyt kwasów żołądkowych, które powstają w wyniku wielu nieprawidłowych procesów wewnątrz organizmu, diety, stylu życia czy nadmiernego stresu.

Objawami niedostatecznej ilości wytwarzanych przez organizm kwasów żołądkowych, które warunkują prawidłowe trawienie i wykorzystanie składników odżywczych mogą być:

• Zgaga, refluks
• Słabe trawienie, szczególnie białka
• Niestrawione resztki pokarmowe w kale
• Wzdęcia i gazy po posiłkach
• Długotrwałe uczucie pełności po posiłkach
• Nudności podczas posiłku, zmniejszony apetyt
• Wypadanie włosów, łamliwe paznokcie
• Nadwrażliwość pokarmowa
• SIBO (przerost bakterii w jelicie cienkim)
• Zakażenia przewodu pokarmowego (grzyby np. candidoza, bakterie, pasożyty)
• Niedobory żywieniowe, takie jak niedobór witaminy B12

 

Jeśli zaobserwowaliśmy w ostatnim czasie nawracające i cyklicznie pojawiające się któreś z powyższych problemów, może to oznaczać, że mamy niedobór kwasów żołądkowych. Kwas żołądkowy odnosi się do kwasu solnego zawartego w żołądku, którego pH wynosi około 1,5–3. Nigdzie indziej w naszym organizmie takie charakterystyczne środowisko nie występuje, a jego zadaniem jest m.in. aktywacja pepsyny, enzymu trawiennego w żołądku, który rozkłada białko. Pepsyna jest najbardziej aktywna przy pH 2 i odpowiada za około 20 % degradacji białka. W przypadku braku kwasu chlorowodorowego pepsyna nie działa optymalnie i mamy problemy z niedostatecznym trawieniem białka, czyli „przecinaniem” go na peptydy lub pojedyncze aminokwasy.

Dodatkowa funkcją kwasu żołądkowego jest działanie bakteriobójcze. 2%-owe stężenie tej substancji w organizmie powoduje „wyjałowienie” pożywienia, które spożyliśmy i w którym mogły znajdować się chorobotwórcze drobnoustroje. Odpowiednie stężenie kwasu gwarantuje eliminację patogennej mikroflory, która przenosząc się tranzytem jelitowym mogłaby spowodować poważne infekcje np. rotawirusy czy salmonnellozę.

W żołądku pożywienie miesza się z kwasem żołądkowym, a pepsyna zaczyna rozkładać białko. Następnie stopniowo i cyklicznie treść żołądkowa jest transportowana do dwunastnicy, gdzie odbywa się kluczowy proces trawienia. Enzymy są uwalniane z trzustki i żółci z pęcherzyka żółciowego. Kwasowe pH jest neutralizowane przez wodorowęglan z trzustki. Proces ten zachodzi stopniowo, ale bez odpowiedniej ilości kwasu żołądkowego proces ten nie zachodzi płynnie.  Kwasowe pH wytwarzane przez kwas żołądkowy daje sygnały potrzebne do otwierania zwieraczy żołądka i przekazania pożywienia do dalszych procesów trawienia. Przy braku odpowiedniej ilości (stężenia) kwasu żołądkowego problemem jest nie tylko nadtrawienie białka, ale pogorszenie całego trawienia wszystkich składników odżywczych. Objawem tego mogą być w krótkiej perspektywie: gazy, gorsze wykorzystanie  składników odżywczych, niestrawione jedzenie w kale, słaby apetyt i uczucie wzdęcia po posiłku. I w przeciwieństwie do tego, co jest powszechnie wiadome, zgaga i refluks kwasu mogą być również spowodowane brakiem kwasu solnego.
Dlaczego brakuje nam kwasu solnego?

Produkcja kwasu solnego wymaga energii i dostępu do różnych składników odżywczych. Dlatego produkcja jest często zaburzona przewlekłą chorobą, powolnym metabolizmem, zaburzeniami czynności nadnerczy i tarczycy, wiekiem i niedoborami żywieniowymi. Innymi przyczynami mogą być również alergie pokarmowe, infekcje, uszkodzenie tkanki żołądka i, oczywiście, przyjmowanie inhibitorów kwasu solnego.
Analizując skutki uboczne inhibitorów kwasu solnego, możemy dowiedzieć się, jak ważny jest kwas solny dla organizmu. W jednym z badań naukowych mierzono pH żołądka przed i podczas leczenia inhibitorami kwasu solnego (pantoprazolu). Średnie pH przed leczeniem wyniosło 1,7, a po czterech tygodniach leczenia 5.2. [1] Niezwykle duża (niekorzystna)  zmiana. Do czego to może prowadzić?

1) Upośledzone pobieranie składników odżywczych. Zarówno Szwedzka Agencja Leków [2], jak i amerykańska FDA [3] podkreślają ten problem.
2) Zwiększone ryzyko chorób żołądka [4] i zapalenia płuc [5] Kwas żołądkowy jest częścią pierwszej bariery obronnej organizmu i zabija wiele bakterii.
3) SIBO – przerost bakterii w jelicie cienkim. W badaniu kontrolowanym placebo wzrost bakterii w dwunastnicy wzrósł o 56 procent u pacjentów otrzymujących omeprazol przez 4–8 tygodni. Nie zaobserwowano zmian w grupie placebo. [6]
4)  Zwiększone ryzyko alergii. Ponieważ degradacja białka jest osłabiona przy braku kwasu chlorowodorowego, wzrasta ryzyko reakcji alergicznych na białka, na przykład z orzechów laskowych i ryb. [7]

Kwas żołądkowy jest zatem ważny dla naszego trawienia, dla równowagi flory jelitowej, dla ochrony nas przed infekcjami i dla braku reakcji alergicznej na spożywany pokarm. Więc nie postrzegaj go jako wroga, ale jako przyjaciela.

Agnieszka Piskała
Ekspert ds. żywienia Holistic

 

 

 

 

 

 

[1] Goscimski A, Matras J, Wallner G. Wiad Lek. 2002;55(1 – 2):19-28 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12043311

[2] https://lakemedelsverket.se/Alla-nyheter/NYHETER—2001/Kan-langvarig-behandling-med-protonpumpshammare-hamma-jarnabsorptionen/

[3] https://www.fda.gov/drugs/drugsafety/ucm245011.htm

[4] http://www.lakartidningen.se/Functions/OldArticleView.aspx?articleId=9323

[5] Canani RB, Cirillo P. Pediatrics. 2006;117(5):e817 – 20

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16651285

[6] Laine L et. al. Aliment Pharmacol Ther . 2000;14(6):651 – 68 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10848649

[7] Untersmayr E, Scöll I, Jensen-Jarolim E et al. (Austria and Hungary) 9th International Symposium on Immunological, Chemical and Clinical Problems of Food Allergy Budapest/Hungary 18/21 April 2004 ,n,r){”use s