Twoja wątroba i żółć ściśle ze sobą współpracują, tworząc dynamiczny duet. Jest wiele rzeczy, które można zrobić, aby wesprzeć wątrobę i żółć poprzez zmiany w stylu życia, odżywianiu i wspieranie trawienia.

Wątroba to duży, fascynujący organ, który u osoby dorosłej waży od 1,2 do 1,5 kilograma. Wątroba ma niesamowitą zdolność do samoregeneracji, a gdy usunie się nawet 80 procent wątroby, wątroba ma zdolność regeneracji komórek wątroby i nadal spełnia swoje funkcje. Istnieje jednak poważne utrudnienie w wykrywaniu dysfunkcji wątroby, polegająca na tym, że identyfikacja chorej wątroby może być trudniejsza, ponieważ często nie daje poważniejszych objawów (1).

WĄTROBA PEŁNI WIELE RÓŻNYCH FUNKCJI W ORGANIZMIE

Wątroba może przeprowadzić setki reakcji biochemicznych, a jej prawidłowe funkcjonowanie jest uwarunkowane dostarczeniem odpowiednich  składników odżywczych, takich jak przeciwutleniacze, aminokwasy, a i nie bez znaczenia jest też prawidłowe trawienie.

Ważną funkcją wątroby jest wytwarzanie żółci, która następnie transportowana jest drogami żółciowymi i magazynowana w pęcherzyku żółciowym. Żółć z kolei pomaga rozkładać tłuszcz z pożywienia.

Nieprawidłowe trawienie niepotrzebnie obciąża wątrobę, a tym samym wpływa również na wytwarzanie i pracę żółci. Na prawidłowe trawienie korzystnie wpływa spożywanie  posiłków w spokoju i prawidłowego przeżuwanie każdego kęsa.

PODSTAWOWE FUNKCJE WĄTROBY

– Odtruwa organizm i usuwa toksyny
– Wytwarza żółć i cholesterol
– Aktywuje witaminę D i magazynuje kilka witamin i składników minerałów, takich jak: B12, witamina A, D, K i E, żelazo i miedź
-Magazynuje glikogen w celu regulacji niskiego poziomu cukru we krwi itp. (2)

ŻÓŁĆ I WĄTROBA – WAŻNE POŁĄCZENIE

Wątroba i żółć są ściśle połączone przewodami żółciowymi, które łączą wątrobę z pęcherzykiem żółciowym i przewodem żółciowym, który następnie uchodzi do dwunastnicy. Jeśli wątroba nie funkcjonuje prawidłowo, powoduje to obciążenie produkcji żółci. W dzisiejszych czasach łatwo jest przeciążyć wątrobę, częściowo na skutek złego trawienia, częściowo na skutek toksyn pochodzących z nikotyny, alkoholu, rozkładu leków i innych. Wiele osób objada się także szybkimi węglowodanami i ultraprzetworzoną żywnością, co może prowadzić do stłuszczenia wątroby, stanu, w którym ​​w wątrobie zgromadziło się zbyt dużo tłuszczu. Osoby ze stłuszczoną wątrobą częściej cierpią na wysokie ciśnienie krwi i podwyższony poziom lipidów we krwi, a główną przyczyną jej  jest otyłość i cukrzyca typu 2 (3). Całe to przeciążenie może prowadzić do chorób wątroby, a także do braku prawidłowej funkcji żółci. Wątroba, która nie funkcjonuje optymalnie, wytwarza mniej żółci, co z kolei powoduje problemy trawienne, takie jak wzdęcia, zaparcia i inne dolegliwości żołądkowe.

PODSTAWA DOBREGO FUNKCJONOWANIA WĄTROBY I PRODUKCJI ŻÓŁCI

Podstawą dobrej pracy wątroby i optymalnej produkcji żółci jest dobre trawienie.  Trawienie wspomagane jest poprzez prawidłowe przeżuwanie pokarmu i spokojne spożywanie posiłków, wówczas w odpowiednich proporcjach wydzielane są kwas solny i enzymy trawienne. Dobre trawienie sprzyja zatem produkcji żółci (4). 

Żółć pomaga rozkładać tłuszcz w dwunastnicy i wspomaga wypróżnienia, zmniejszając w ten sposób ryzyko wystąpienia zaparć. Dlatego zbyt niska produkcja żółci może prowadzić do zaparć, a zbyt duża do biegunek. Żółć również korzystnie wpływa dla  mikrobiom jelitowy(5).

Żywność organiczna, certyfikowana, ze sprawdzonych lokalnych źródeł, pożywna nieprzetworzona  oraz unikanie toksyn środowiskowych w tym z kosmetyków i środków czystości w jak największym stopniu jest również korzystne dla naszej funkcjonowania wątroby i optymalnej produkcji żółci.

DOBRA KONDYCJA WĄTROBY JEST WAŻNA DLA PRODUKCJI HORMONÓW

Wątroba i tarczyca są ze sobą ściśle powiązane. Hormon tarczycy, tyroksyna (T4), przekształca się w trójjodotyroninę (T3) między innymi w wątrobie. Problemy z żółcią i wątrobą mogą czasami powodować problemami z tarczycą (6).

OBJAWY PROBLEMÓW Z PRODUKCJĄ ŻÓŁCI

Istnieje kilka różnych objawów nieprawidłowego funkcjonowania dróg żółciowych, z których niektórymi mogą być:

• Wrażenia z punktu na prawej łopatce

• Ból po prawej stronie klatki piersiowej

• Uczucie, że wszystko „stoi w miejscu” w obszarze żółci

• Zaparcia

• Wybudzanie się między 2 a 4 rano

• Nieprzyjemny zapach w ustach – smak żółci po przebudzeniu

• Dolegliwości trawienne po spożyciu jabłek, papryki i ogórków

• Mdłości
  

POMOC PRZY PROBLEMACH Z PRODUKCJĄ ŻÓŁCI

Wiele osób mających problemy z produkcją żółci ma również słabe trawienie, dlatego pierwszym krokiem terapeutycznym jest poprawa trawienia.

Prawidłowe żucie pokarmu i suplementacja do posiłków enzymów trawiennych  i  suplementów wspierających produkcję kwasu solnego, co wspomaga trawienie, podobnie jak spożywanie przed posiłkiem różnych gorzkich ziół lub czegoś kwaśnego (rukola, cytryna, grejpfrut itp.) wspiera cały proces trawienia pokarmu.

W przypadku osób, które mają poważne problemy z żółcią, oprócz enzymów do posiłku może być konieczne dodanie do posiłku dodatkowych enzymów rozkładających tłuszcz, tak zwanych enzymów lipazy, aby pomóc w rozkładaniu tłuszczu.

KAMIENIE ŻÓŁCIOWE – CO MOŻESZ ZROBIĆ?

Czasami problemy z żółcią wynikają z występowania kamieni żółciowych. Jeśli odczuwasz silny ból i problemy w obszarze przewodów żółciowych, zawsze powinieneś udać się do lekarza na specjalistyczne badanie. Kamienie żółciowe mogą blokować przewód żółciowy, a nawet  zatrzymać w nim przepływ. Jeśli tak się stanie, czujemy się bardzo źle, a stan jest niebezpieczny.

Postępuj zgodnie z radami dotyczącymi poprawy zdrowia wątroby i wspierania optymalnej produkcji żółci, które proponujemy w dalszej części artykułu.

USUNIĘTY PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY – CO ROBIĆ?

W przypadku osób z usuniętym pęcherzykiem żółciowym, należy świadomie analizować zawartość tłuszczu w posiłkach. Po usunięciu pęcherzyka żółciowego nie ma już w nim w takim samym stopniu płynu żółciowego niszczącego tłuszcz, co powoduje, że u wielu osób występują inne problemy żołądkowe.

Dokładnie przeżuwaj pokarm, aby wspomóc trawienie. Dobrze jest również dodać do posiłku dodatkowe enzymy i wspierać produkcję kwasu solnego, aby układ trawienny mógł łatwiej rozbijać tłuszcz z pożywienia.

W TAKI SPOSÓB MOŻESZ WSPIERAĆ SWOJĄ WĄTROBĘ

• Jedz pokarmy wspierające wątrobę, takie jak jagody, buraki, mniszek lekarski, rukola, dziurawiec zwyczajny, zielone warzywa liściaste i nie tylko. Pamiętaj, aby jeść jak najwięcej produktów organicznych, aby nie obciążać wątroby jeszcze bardziej toksynami (7, 8, 9, 10).

• rozważyć suplementację wspomagające wątrobę suplementami zawierającymi  NAC (n-acetylocysteina), liposomalny glutation, metylowane witaminy z grupy B i witaminę C.

• Wspomagaj trawienie suplementami zawierającymi dodatkową porcję enzymów trawiennychi i stymulującymi kwasu solnego.

• Obniż poziom stresu poprzez głębokie oddychanie i medytację. Oddychając głęboko, aktywujesz przeponę, nasz najważniejszy mięsień wdechowy, co z kolei stymuluje wątrobę i detoksykację, a także produkcję żółci. Kiedy redukujesz stres, zmniejsza się również poziom kortyzolu i adrenaliny w organizmie, co jest również ważne dla zdrowia wątroby i żółci (11).
  

Ellinor Ladenberg
terapeutka żywieniowa Holistic Sweden

Odniesienia

1. Karolinska Institutet: Länge leve levern! | Karolinska Institutet Nyheter (ki.se), (20240215)

2. 1177.se Så fungerar matsmältningsorganen – 1177, (20240213)

3. 1177.se Vad menas med fettlever? – 1177 (20240220)

4. 1177.se Så fungerar matsmältningsorganen – 1177, (20240213)

5. Larabi AB et al, Bile acids as modulators of gut microbiota composition and function. Gut Microbes. 2023 Jan-Dec;15(1):2172671. doi: 10.1080/19490976.2023.2172671. PMID: 36740850

6. Kabadi UM, Premachandra BN. Serum T3 and reverse T3 levels in hepatic cirrhosis: relation to hepatocellular damage and normalization on improvement in liver dysfunction. Am J Gastroenterol. 1983 Nov;78(11):750-5. PMID: 6637968.

7. Zhu J et al, Blueberry, combined with probiotics, alleviates non-alcoholic fatty liver disease via IL-22-mediated JAK1/STAT3/BAX signaling. 2018. Food Funct. 2018 Dec 13;9(12):6298-6306. doi: 10.1039/c8fo01227j. PMID: 30411754.

8.Bingül l et al, Blueberry treatment attenuated cirrhotic and preneoplastic lesions and oxidative stress in the liver of diethylnitrosamine-treated rats. Int J Immunopathol Pharmacol. 2016 Sep;29(3):426-37. doi: 10.1177/0394632015621319. Epub 2015 Dec 18. PMID: 26684621; PMCID: PMC5806765.

9.Szaefer H et al, Evaluation of the effect of beetroot juice on DMBA-induced damage in liver and mammary gland of female Sprague-Dawley rats.Phytother Res. 2014 Jan;28(1):55-61. doi: 10.1002/ptr.4951. Epub 2013 Mar 1. PMID: 23450834.

10.Elvira-Torales L I et al, Ameliorative Effect of Spinach on Non-Alcoholic Fatty Liver Disease Induced in Rats by a High-Fat Diet. Int J Mol Sci. 2019 Apr 3;20(7):1662. doi: 10.3390/ijms20071662. PMID: 30987167; PMCID: PMC6479744.

11. https://blog.bioticsresearch.com/5-ways-to-promote-bile-production-to-optimize-nutrition