Zespół jelita nadpobudliwego (ZJN)
Wiele osób cierpi na tajemnicze i trudne do wyleczenia schorzenie nazywane na różne sposoby- zespół jelita nadpobudliwego (ZJN) lub drażliwego, cierpienie kurczowe jelita grubego. Po wieloletnich badaniach dowiedziono, że podstawą ZJN jest nieodpowiednia dieta. Niewielkie modyfikacje codziennego jadłospisu (np. wyeliminowanie produktów powodujących przewlekłe biegunki) może znacznie złagodzić dolegliwości związane z tym schorzeniem.

Zanim jednak będziemy „leczyć” się na ZJN warto upewnić się, że nie cierpimy na nietolerancje laktozy. Ze względu na identyczne objawy chorobowe dolegliwości te są często ze sobą mylone. Wyeliminowanie z diety mleka i jego przetworów może powodować zmniejszenie lub nawet ustąpienie dolegliwości związanych z nietolerancją laktozy. W przypadku leczenie ZJN lista „zakazanych produktów” jest zdecydowanie dłuższa.

Pierwszym sprawcom ZJN jest sorbitol. Substancja ta stosowana jest w różnego rodzaju słodzikach i innych słodkich produktach „bez cukru” np. gumach do żucia, dietetycznych cukierkach, niskosłodzonych dżemach. Ważne jest więc aby w diecie osób z ZJN wyeliminować produkty z wyszczególnionym w składzie sorbitolem oraz takie owoce jak brzoskwinie, gruszki, śliwki surowe i suszone oraz sok jabłkowy.

Aby zapobiec lub złagodzić towarzyszące ZJN biegunki należy wprowadzić do diety większe ilości błonnika pokarmowego w postaci grubych kasz, otrąb i pieczywa pełnoziarnistego. Tego typu zalecenia obalają wiec dotychczasowa teorię, że osoby cierpiące na biegunkę powinny „oszczędzać przewód pokarmowy” stosując tylko lekkostrawną i łatwo przyswajalną dietę.

Dodatkowo należy z diety ZJN wyeliminować potrawy drażniące przewód pokarmowy i przyspieszające perystaltykę jelit. Są to przede wszystkim mocna kawa, herbata i czekolada. Z warzyw, które również mogą powodować nasilenie objawów ZJN są ziemniaki i cebula.

Najważniejszą jednak zasadą zalecaną przez lekarzy i dietetyków jest stosowanie diety eliminacyjnej. Obserwacje reakcji własnego organizmu pozwalają najtrafniej wykryć, a następnie wyeliminować z diety pokarmy powodujące zespół objawów ZJN.

 

Uchyłkowatość jelita grubego (UJG)
O chorobie zwanej uchyłkowatością jelita grubego trudno by szukać jakichkolwiek informacji w dawnych księgach i kronikach. O tej rzadkiej ongiś chorobie nie pisały nawet takie autorytety medyczne jak Hipokrates, Galan czy Majmonides. Dlaczego? Bo jest to typowa choroba cywilizacyjna nie występowała praktycznie w dawnych czasach, a jej sporadyczne przypadki „nie zasłużyły” sobie na jakiekolwiek wzmianki i porady lecznicze.

UJG to obecność małych, licznych, woreczkowatych kieszonek wielkości ok. 2 cm w ścianie jelita grubego. Badania dowodzą, że ok. połowy ludzkości zamieszkałej kraje wysokorozwinięte cierpi na to schorzenie, choć w większości przypadków jest ono bezobjawowe. Jednak u niektórych osób występują typowe objawy UJG- bolesny, a czasami bardzo poważny stan zapalny, któremu towarzyszą kurczowe bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia.

Podstawą zapobiegania i leczenia uchyłkowatości jest przede wszystkim dieta wysokoresztkowa tzn. bogata w błonnik pokarmowy. Zalecane jest więc regularne i codzienne spożywanie chleba z pełnego przemiału, otrąb, grubych kasz oraz owoców i warzyw. Dodatkowo w diecie wysokobłonnikowej nie powinno zabraknąć odpowiedniej ilości płynów pod postacią wód mineralnych, soków oraz zup. Niedostateczna podaż wody powoduje powstawanie wysokiego ciśnienia w końcowej części jelita grubego (esicy) tworząc na ściance jelita tzw. mikroprzepukliny, czyli uchyłki. Odpowiednie proporcje włókna pokarmowego do dostarczonych organizmowi płynów zapobiegają uporczywym zaparciom.

Z diety anty-UJG należy jednak wyeliminować grupę produktów, które choć nie zalegają długo w jelitach mogą podczas ruchów perystaltycznych powodować podrażnienia ścian i są to np. pomidory ze skórką, truskawki, prażona kukurydza. Rozgrzeszone są jednak takie produkty jak orzechy, pestki słonecznika i dyni, których rozsądne spożywanie przy uchyłkowatości jelita grubego działają podobnie do włókna pokarmowego dostarczając dodatkowo wiele cennych witamin i kwasów tłuszczowych.

 

Agnieszka Piskała-Topczewska
Dietetyk, diet coach