Cynk  odgrywa wiele ról w naszym organizmie, ale jednym z mniej znanych faktów jest to, że jest niezbędny  dla naszego zmysłu węchu i smaku.

Problemy skórne, słaby smak i słaby apetyt

Istnieją trzy objawy, które mogą wystąpić przy wyraźnym niedoborze cynku. Ryzyko wystąpienia tej choroby jest w Szwecji dość małe, ale u osób starszych stosunkowo często występuje  umiarkowany niedobór. Według kilku badań, osoby starsze mają większe zapotrzebowanie na cynk z powodu takich czynników, jak nieprawidłowa dieta, zmniejszony apetyt i gorsze wchłanianie w jelitach. [1] Niektóre leki mogą również zmniejszać wchłanianie cynku. [2] W amerykańskim National Health & Nutrition Examination Survey III 35–45 procent uczestników w wieku powyżej 60 lat miało zbyt niskie spożycie cynku. [3]

Zmiany smaku i cynk 

Wyraźny niedobór cynku może prowadzić do stanu zwanego hipogeuzją, co oznacza, że ​​percepcja smaku zmienia się i upośledza zdolność postrzegania niektórych smaków. [4] Ale nawet zbyt  duża podaż cynku może powodować zmiany smaku. Zwykle powoduje to nieprzyjemny metaliczny posmak w ustach. Ten efekt uboczny został odnotowany w badaniach, w których testowano pastylki cynkowe (pastylki do ssania) lub suplementy w płynie do leczenia przeziębienia. [5] W takich przypadkach dawki znacznie przekroczyły górną granicę bezpiecznego spożycia (25 mg dla dorosłych według Europejskiego EFSA i 40 mg według amerykańskiego NIH). Na przykład 14 procent uczestników takiego badania skarżyło się na zmiany smaku po ssaniu 25 mg tabletki cynku co dwie godziny przez siedem dni. [6]

Wydzielanie śliny, a poziom cynku 

Ale w jaki sposób cynk wpływa na nasze zmysły węchu i smaku? Naukowcy z University of Illinois w Stanach Zjednoczonych zbadali zasady działania naszych receptorów zapachowych. Zbudowane są z tak zwanych metaloprotein – białek, które mają w swojej strukturze jeden lub więcej ściśle związanych jonów metali – i okazało się, że zarówno cynk, jak i miedź to dwa jony metali, które bardzo mocno wiążą się z tymi receptorami. [7] Cynk należy również do najpopularniejszego enzymu (anhydrazy węglanowej), który jest wykorzystywany zarówno w przypadku funkcji zmysłu węchu, jak i przez nasze kubki smakowe. Ponadto cynk jest potrzebny do produkcji śliny. Bez śliny substancje  smakowe nie mogą być transportowane do kubków smakowych języka, które wykorzystują je do rozróżniania słodyczy, słonych, gorzkich, kwaśnych smaków i umami. [8]

Osłabiony zmysł węchu w COVID-19

W przypadku osłabionego zmysłu węchu u osób zarażonych COVID-19, powód, dla którego ten objaw występuje u tak wielu, nie jest jeszcze jasny. Naukowcy podejrzewają, że wirus atakuje tak zwane receptory ACE2 w błonie śluzowej nosa, co może powodować stan zapalny i uszkodzenie receptorów lub komórek. Inna teoria głosi, że wirus wpływa na ośrodki mózgu, które interpretują wrażenia węchowe. [9] Jednocześnie wiadomo, że układ odpornościowy potrzebuje cynku do prawidłowego funkcjonowania, a niewłaściwy poziom cynku jest czynnikiem ryzyka wystąpienia poważniejszych objawów covid-19. [10] Według jednego z badań, pacjenci z covid-19 z niedoborem cynku mieli gorsze rokowanie [11], podczas gdy inne wykazywało lepsze rokowanie, gdy suplementacja cynkiem była stosowana jako terapia wspomagająca we wczesnym stadium [12]. Ale nie ma dowodów na związek między niedoborem cynku, a osłabionym zmysłem węchu po przebyciu COVID-19.

 

 

 

Źródła:

[1] Pisano M, Hilas O. Zinc and Taste Disturbances in Older Adults: A Review of the Literature. Consult Pharm. 2016 May;31(5):267-70.

[2] Aliani M, Udenigwe CC, Girgih AT, Pownall TL, Bugera JL, Eskin MN. Zinc deficiency and taste perception in the elderly. Crit Rev Food Sci Nutr. 2013;53(3):245-50.

[3] Stewart-Knox BJ, Simpson EE, Parr H, Rae G, Polito A, Intorre F, Meunier N, Andriollo-Sanchez M, O’Connor JM, Coudray C, Strain JJ. Zinc status and taste acuity in older Europeans: the ZENITH study. Eur J Clin Nutr. 2005 Nov;59 Suppl 2:S31-6.

[4] National institutes of health. Zinc Fact Sheet for Health Professionals https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional

[5] Science M, Johnstone J, Roth DE, Guyatt G, Loeb M. Zinc for the treatment of the common cold: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. CMAJ. 2012 Jul 10;184(10):E551-61. doi: 10.1503/cmaj.111990. Epub 2012 May 7.

[6] Eby GA, Davis DR, Halcomb WW. Reduction in duration of common colds by zinc gluconate lozenges in a double-blind study. Antimicrob Agents Chemother. 1984 Jan;25(1):20-4.

[7] Wang J, Luthey-Schulten ZA, Suslick KS. Is the olfactory receptor a metalloprotein? Proc Natl Acad Sci U S A. 2003 Mar 18;100(6):3035-9. doi: 10.1073/pnas.262792899. Epub 2003 Feb 27.

[8] Yagi T, Asakawa A, Ueda H, Ikeda S, Miyawaki S, Inui A. The role of zinc in the treatment of taste disorders. Recent Pat Food Nutr Agric. 2013 Apr;5(1):44-51.

[9] Lundström JN, Stjärne P. Förlorat luktsinne – möjligt tidigt tecken på covid-19. Läkartidningen. 2020:117:F3P9.

[10] Jothimani D, Kailasam E, Danielraj S, Nallathambi B, Ramachandran H, Sekar P, Manoharan S, Ramani V, Narasimhan G, Kaliamoorthy I, Rela M. COVID-19: Poor outcomes in patients with zinc deficiency. Int J Infect Dis. 2020 Nov;100:343-349.

[11] Carlucci PM, Ahuja T, Petrilli C, Rajagopalan H, Jones S, Rahimian J. Zinc sulfate in combination with a zinc ionophore may improve outcomes in hospitalized COVID-19 patients. J Med Microbiol. 2020 Oct;69(10):1228-1234.

[12] Carlucci PM, Ahuja T, Petrilli C, Rajagopalan H, Jones S, Rahimian J. Zinc sulfate in combination with a zinc ionophore may improve outcomes in hospitalized COVID-19 patients. J Med Microbiol. 2020 Oct;69(10):1228-1234