Według badań jedynie 20% długości życia przeciętnego człowieka jest podyktowane genami, podczas gdy pozostałe 80% stanowi styl życia. Jaki więc styl życia należy przyjąć, by cieszyć się długim życiem dobrej jakości? Tajemnicę długowieczności odkryli mieszkańcy Niebieskich Stref (ang. Blue Zones).

Co to są Niebieskie Strefy?

Blue Zones, czyli niebieskie strefy, to miejsca na świecie, w których występuje największy odsetek stulatków, a także skupiska osób, które osiągnęły starość bez chorób i/lub innych schorzeń, takich jak otyłość, nowotwory, cukrzyca i problemy z sercem.

Dan Buettner, członek National Geographic, odkrył 5 miejsc na świecie należących do Blue Zones, są to:

• Okinawa (Japonia)
• Sardynia (Włochy)
• Półwysep Nicoya (Kostaryka)
• Ikaria (Grecja)
• Loma Linda (Kalifornia)

Po ustaleniu tych obszarów zespół badaczy ustalił cechy stylu życia wyjaśniające długowieczność. Ustalono 9 specyficznych cech łączących mieszkańców niebieskich stref, które nazwano Power 9.

Co łączy mieszkańców Niebieskich Stref?

Oto 9 opartych na dowodach wspólnych mianowników wśród stulatków na świecie, które, jak się uważa, spowalniają proces starzenia:

1. Ciągły ruch

Ludzie z Niebieskich Stref żyją w środowiskach zmuszających do ciągłego poruszania się. Najdłużej żyjący ludzie na świecie nie biegają maratonów ani nie uczęszczają na siłownie. Zamiast tego uprawiają ogrody i nie mają mechanicznych udogodnień do prac domowych i na podwórku. Na podstawie tego można przypuszczać, że kluczowym czynnikiem długowieczności, jest zwiększenie tzw. NEAT (Non–Exercise Activity Thermogenesis), czyli spontanicznej aktywności fizycznej niezwiązanej z treningiem. Krótko mówiąc, powinniśmy wybierać schody zamiast windy, odkurzanie i mycie okien samodzielne, a nie za pomocą robota, czy spacerowanie podczas rozmowy przez telefon i tak dalej… Nawet gestykulacja ma znaczenie.

2. Cel życia

Mieszkańcy Okinawy nazywają to „Ikigai”, a Nicoyanie „plan de vida”, dla obu przekłada się to na „w jakim celu budzę się każdego poranka? Ważne, by w życiu znaleźć powód, dla którego będzie się z chęcią wstawało rano z łóżka. Na przykładzie mieszkańców niebieskich stref można oszacować, że poczucie celu i sensu życia przekłada się na 7 lat dodatkowej oczekiwanej długości życia.

3. Zwolnienie tempa życia

Mieszkańcy Niebieskich Stref, tak jak i inni ludzie zmagają się ze stresem. Jednak to, co odróżnia ich od reszty, to umiejętność radzenia sobie z nim. Okinawianie każdego dnia poświęcają kilka chwil na upamiętnienie swoich przodków; Adwentyści modlą się, Ikarianie ucinają sobie drzemkę, a mieszkańcy Sardynii świętują tzw. happy hour.

4. Nie przejadanie się

Najdłużej żyjący ludzie jedzą swój najmniejszy posiłek późnym popołudniem lub wczesnym wieczorem, a potem już nie jedzą przez resztę dnia. Ponadto stosują zasadę 80%, zgodnie z którą zaprzestają jeść w momencie, kiedy ich żołądek wypełni się w 80%. W ten sposób zaspokajają głód bez zbędnego uczucia pełności. Pozwala to na lepszą kontrolę ilości spożywanego jedzenia i utrzymanie odpowiedniej masy

5. Dieta oparta na roślinach

Sposób żywienia ludzi z Blue Zones nie jest w 100% roślinny, a bardziej przypomina dietę fleksitariańską. W diecie można wyróżnić rozmaite rośliny strączkowe (np. fasola, groch, soczewica, soja), będące dobrym źródłem białka, błonnika, witamin i składników mineralnych. Natomiast mięso – głównie wieprzowina – jest spożywana jedynie 5 razy w miesiącu. Badania wskazują, iż spożywanie strączków wiąże się z mniejszym ryzykiem wczesnego zgonu. Osoby starsze jedzące nasiona roślin strączkowych miały o 7-8% zmniejszone ryzyko zgonu na każde dodatkowe 20 g strączków spożytych w diecie.

6. Umiarkowane ilości alkoholu

We wszystkich niebieskich strefach, z wyjątkiem Adwentystów, ludzie piją alkohol. Kluczowa jednak jest ilość, rodzaj oraz jakość trunku. Długowieczni piją regularnie (zazwyczaj do głównego posiłku) umiarkowane (1-2 kieliszki) ilości w towarzystwie rodziny lub znajomych. Głównym alkoholem jest wino. Nie bez powodu… Dobrej jakości wino charakteryzuje się wysoką zawartością antyoksydantów, w tym resweratrolu. Szczególnie polecane jest sardyńskie Cannonau, które ma 2 lub 3 razy więcej flawonoidów niż przeciętne wino.

7. Przynależność do grupy

Wszyscy z wyjątkiem 5 z 263 ankietowanych stulatków należeli do jakiejś społeczności opartej na wierze. Wyznanie, w tym przypadku, wydaje się nie mieć znaczenia. Badania pokazują, że uczęszczanie na nabożeństwa 4 razy w miesiącu wydłuży oczekiwaną długość życia od 4 do 14 lat.

8. Bliscy są najważniejsi

Szczęśliwi stulatkowie z Niebieskich Stref stawiają rodzinę na pierwszym miejscu. Mieszkanie w domu wielopokoleniowym lub po prostu utrzymywanie bliskich relacji z rodziną, wzajemna troska może wpływać na obniżenie zachorowalności i śmiertelności członków rodziny.

9. Odpowiednie otoczenie

Mieszkańcy Blue Zones urodzili się w rodzinach lub sami wybrali sobie grupę znajomych, którzy wspierają właściwe zachowania zdrowotne. Wyniki badania Framingham wskazują, że palenie papierosów, otyłość, poczucie zadowolenia z życia, a nawet samotność są „zaraźliwe”, dlatego sieci społeczne ludzi długowiecznych korzystnie ukształtowały ich prozdrowotne nawyki.

Agnieszka Piskała-Topczewska
dietetyczka, diet coach