Niezależnie od ochrony organizmu przed infekcjami i wynikającymi z nich chorobami, nasz układ odpornościowy wytwarza autoprzeciwciała, które mogą prowokować zaburzenia autoimmunologiczne, takie jak choroby tarczycy, cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów czy stwardnienie rozsiane.

Autoimmunizację wywołują czynniki genetyczne, epigenetyczne (metylacja DNA, modyfikacje histonów), a także czynniki środowiskowe oraz ksenobiotyki, leki, hormony. W leczeniu chorób autoimmunologicznych, bez względu na ich genezę, stosuje się glikokortykosteroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, środki immunosupresyjne oraz biologiczne i choć ich gama jest dość szeroka to nie sprawiają całkowitego wyleczenia.

W ramach prowadzonych badań i poszukiwań coraz większa uwaga skierowana jest na produkty naturalne i dietetyczne jako alternatywne metody leczenia zaburzeń autoimmunologicznych.
Dobrze przebadanych produktów naturalnych jest już sporo, ale na szczególną uwagę zasługują polifenole, które wykazały szeroki zakres właściwości farmakologicznych i terapeutycznych, tzn. uruchamiających proces stymulacji systemu immunologicznego, tym samym wzmacniającego odporność organizmu.[1]

Polifenole regulują odporność poprzez ingerencję w regulację komórek odpornościowych, syntezę cytokin prozapalnych i formułowanie genów. Właściwości przeciwzapalne polifenoli wynikają z ich możliwości przeciwutleniających i zdolności do powstrzymywania enzymów biorących udział w produkcji eikozanoidów.  Wyhamowują pewne enzymy aktywne w wytwarzaniu reaktywnych form tlenu (ROS), takie jak oksydaza ksantynowa; równocześnie pobudzając inne endogenne enzymy antyoksydacyjne, takie jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), katalaza i peroksydaza glutationowa (GSH). Polifenole zmniejszają produkcję prostaglandyn (PG) i leukotrienów (LT), zmniejszają  antagonizm zapalny poprzez hamowanie fosfolipazy A2 (PLA2), cyklooksygenazy (COX) i lipooksygenazy (LOX).

Badania związków roślinnych i ich ekstraktów pokazują, że polifenole mogą zajmować znaczącą pozycję i odgrywać dużą rolę w zapobieganiu i przeciwdziałaniu rozwijania się chorób wynikających ze stanów zapalnych w organizmie, takich jak otyłość, neurodegeneracje, cukrzyca, choroby sercowo – naczyniowe, nowotwory.[2]

Zalecane przez lekarzy i dietetyków spożywanie warzyw i owoców 5 razy dziennie jest uzasadnione, bowiem urozmaicona ich podaż stanowi komplet witamin,  minerałów i błonnika pokarmowego i co ważne, są źródłem związków polifenolowych, które  wykazują działanie przeciwutleniające i antyoksydacyjne. Z grupy polifenoli szczególnie wyróżniają się flawonoidy, które zalicza się do najbardziej aktywnych przeciwutleniaczy. Głównym bioflawonoidem występującym w warzywach i owocach jest KWERCETYNA, która poprzez swoje właściwości  przeciwutleniające wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe oraz działanie zmniejszające ryzyko chorób sercowo – naczyniowych.[3]

Ilość spożytych polifenoli wraz z pożywieniem zależy od własnych upodobań smakowych, od ilości i rodzaju żywności, jak również od zawartości tych związków w produktach, a ta jest uzależniona od czynników, takich jak gleba, gatunek, nasłonecznienie, stopień dojrzałości, sposoby przetwarzania i przechowywania.

Na przykład: zawartość kwercetyny w małych, mini pomidorkach wynosi ok. 30 mg/kg, podczas gdy w pomidorach o klasycznym rozmiarze ok. 5 mg/kg. W skali światowej rozpoznano, że w krajach śródziemnomorskich, średnie dzienne spożycie flawonoidów wynosi od 100 do 1000 mg, w Holandii spożycie flawonoli i flawonów wynosi ok. 23 mg/dzień, w tym 70% stanowiła kwercetyna, natomiast w Polsce w dziennej spożywanej porcji pokarmowej jest ok. 19 mg flawonoidów.[4]

Z punktu widzenia profilaktyki zdrowia, dieta bogata w przeciwutleniacze może stanowić rozwiązanie i daje nadzieję na skuteczne przeciwdziałanie skutkom stosowania nowych technologii za cenę pogorszenia jakości powietrza i żywności.

Kwercetyna – ten wyróżniający się mocą działania, stojący na czele grupy flawonoidów należących do klasy flawonoli występuje naturalnie w produktach pochodzenia roślinnego, są nimi: aronia, czarny bez, czarna porzeczka, żurawina, jabłka, winogrona, cebula, kapusta, brokuły i inne rośliny liściaste zielone.  Z badań wynika, że tylko systematyczne i stałe spożywanie produktów zawierających kwercetynę warunkuje podwyższenie tego związku we krwi. Okres półtrwania kwercetyny w organizmie wynosi ok.25 godzin, a jej wydalanie może być opóźnione poprzez stosowanie diety o dużej zawartości tłuszczu.[5]

 

 

Teresa Jaroszyńska
Ekspert ds. produktów Holistic Polska

 

 

Źródła:

1/ https://pubmed-ncbi-nlm-gov/23735482/

2/ Rola polifenoli immunomodulacyjna i przeciwzapalna

3/ https://PubMed.gov Immunobiologia. 2013 grudzień218(12): 1452-67. Doi.10.1016

4/ Polifenole_źródło_ naturalnych_ przeciwutleniaczy /PDF

Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie.

5/ https://kosmos.ptpk.org/article/download/2476/2499/3210