Komórka jajowa jest największą komórką w ciele człowieka i osiąga średnicę wielkości około 0,12 mm. Proces jej powstawania i dojrzewania rozpoczyna się już w drugim miesiącu życia płodowego dziewczynki, a w momencie urodzenia się, w każdym z jej jajników jest ok.2 mln przyszłych komórek rozrodczych. Przez całe życie kobiety uwalnianych jest ok. 450 dojrzałych komórek jajowych i z każdym cyklem miesiączkowym ich liczba maleje. Na okres rozrodczy kobiety przypada przygotowywanie jej organizmu do zapłodnienia i ciąży. Zachodzi wówczas w jej organizmie szereg regularnych zmian hormonalnych, morfologicznych i fizjologicznych. U większości kobiet powtarzalność owych zmian następuje w okresach co 28 dni, to oznacza cykl miesiączkowy, w którym dochodzi do owulacji i właśnie wtedy następuje uwolnienie komórki jajowej, wówczas dochodzi do zapłodnienia i przygotowania błony śluzowej macicy do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej.

W zakresie żeńskiego układu rozrodczego zaburzenia pracy tarczycy i jej choroby autoimmunologiczne mają swoje niechlubne miejsce. Obszerne badania prowadzone w USA i w Europie pokazały, że niedoczynność tarczycy częściej występuje wśród kobiet niż mężczyzn i dlatego łączy się je z funkcjonowaniem układu hormonalnego. Niedoczynność tarczycy występuje u 2 – 4% kobiet w wieku rozrodczym i jest skutkiem niedostatecznego wytwarzania hormonów tarczycy. Łagodną niedoczynność określa wyższe stężenie TSH przy jednoczesnym FT4 w normie, ale jej następstwem może być niedoczynność jawna, kiedy poziom FT4 jest poniżej normy a TSH powyżej normy.

Zaobserwowano związek niedoczynności tarczycy z zaburzeniami hormonalnymi, ponieważ zaburzenia w cyklu miesiączkowym występują trzy razy częściej u kobiet z niedoczynnością tarczycy niż u kobiet zdrowych i równolegle wraz z rozwojem zaburzeń pracy tarczycy, wzrasta poziom zaburzeń miesiączkowania i owulacji.

Tarczyca – ten niewielki narząd, położony przed tchawicą a nad dolną częścią gardła wpływa na rozwój oraz wzrost naszego ciała, reguluje pracę układu sercowo-naczyniowego, mózgu, gospodarkę energetyczną oraz funkcje poznawcze. Pęcherzyki tarczycy w pierwszym rzędzie produkują hormony: tetrajodotyroninę – T4 oraz w mniejszej ilości trójjodotyroninę – T3. Wytworzone hormony są uwalniane do krwioobiegu, następnie przy współudziale białek transportowych są przemieszczane do wnętrza komórek, tkanek i narządów w naszym organizmie. Obecny w jądrze komórkowym hormon T3 aktywuje odpowiednie geny w obrębie DNA jądra oraz dynamikę genów w obrębie mitochondrialnym DNA i co więcej aktywizuje produkcję nowych mitochondriów i nasila syntezę ATP, czyli energii, której potrzebują wszystkie procesy związane z transportem T4 i T3 do wnętrza komórek oraz z przekształceniem T4 do T3, a tej energii dostarczają właśnie mitochondria. Energię potrzebną do wszystkich procesów pozyskujemy z pożywienia, t.j. z węglowodanów i tłuszczów, które we wnętrzu mitochondriów przekształcają się w energię chemiczną, czyli cząsteczki ATP. I tu warunkiem jest dostępność T3 we wnętrzu komórki. Hormon T3 wpływa na regulację receptorów kalcytoniny, serotoniny, oksytocyny, melatoniny i także hormonu luteinizującego, który stymuluje owulację oraz produkcję plemników. Niedobór T3 może być powodem niepłodności, jeśli przyczynił się do niewydolności receptora hormonu luteinizującego. Hormony tarczycy wraz z mitochondriami mają ścisły związek z rozwojem płodowym dziecka, jak również z jego dalszym wzrostem. Dostateczna ilość T4 i T3 zapewnia prawidłowe funkcjonowanie łożyska, a ryzyko uszkodzenia łożyska ma miejsce gdy u przyszłej mamy wystąpią przeciwciała przeciwko TPO lub Tg. Następnie powstaje niebezpieczeństwo zaburzeń rozwoju płodowego, zatrucia ciążowego i poronienia.

Selen jest składnikiem enzymu (5’dejodynazy), który wspiera przekształcenie T4 w jej aktywną formę T3.W przypadku niedoboru selenu, organizm nie może wytworzyć dostatecznej ilości hormonu T3, a to może prowadzić do niedoczynności tarczycy.

Selen jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowej pracy układu odpornościowego, skutecznie pomaga w leczeniu chorób autoimmunologicznych i stanów zapalnych. Potrzebują go chorzy z chorobą Gravesa-Basedowa, z chorobą Hashimoto oraz z innymi stanami zapalnymi tarczycy. Niedobór selenu eskaluje skutki niedoboru jodu, który również jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy. Bez jodu tarczyca nie będzie mogła wytworzyć odpowiedniej ilości hormonów, a jego ciągły niedobór może powodować powiększenie się tarczycy i powstanie wola. Już lekkie niedobory selenu i jodu powodują wzrost wolnych rodników tlenowych w komórkach pęcherzyków tarczycy, co prowokuje procesy zapalne w ich obrębie, które mogą prowadzić do obumierania komórek, czyli zmniejszania ilości pęcherzyków tarczycy, czego następstwem może być jej niedoczynność i spowolnienie metabolizmu. Przykładem jest badanie prowadzone w Danii w obszarze niedoboru jodu, gdzie w latach 2000/2001 wprowadzono obowiązkowe wzbogacanie jodem soli kuchennej i soli do chleba. W  wyniku badania zauważono jak duży wpływ ma spożycie jodu na skalę  występowania guzków tarczycy, wola oraz niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Zwrócono uwagę, że nawet niewielka różnica w spożyciu jodu powodowała duże różnice w skali występowania jawnej niedoczynności lub nadczynności tarczycy.

Istotną rolę w produkcji hormonów tarczycy odgrywa tyrozyna – aminokwas, który jest składnikiem budulcowym  białek i jest potrzebny do wytwarzania hormonów tarczycy T4 i T3. Ponadto bierze udział w syntezie melaniny, adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Niedobór tyrozyny niesie za sobą obniżenie stężenia hormonów tarczycy, wahania nastroju i depresję. Tyrozyna występuje w wielu pokarmach, organizm może ją sam wytwarzać, a więc jej niedobór występuje w przypadku złego trawienia i wchłaniania.

Teresa Jaroszyńska

ekspertka Holistic Polska,
prowadząca konsultacje w ramach ekspertlinii Holistic: 572 312 127*

(*opłata za połączenie standardowe, wg lokalnej taryfy operatora)

Źródła:

1/ file://c:users/Downloads/przebieg-oogenezy-i-budowa-komórki-jajowej-człowieka.

2/ https://www.termedia.pl/pdf-18035-10/Przegląd Menopauzalny 2011;6:504-507”Choroby tarczycy a czynność jajników”.

3/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Częstość występowania i konsekwencje dysfunkcji tarczycy.

4/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/Eur J Endocrinol.2006 Aug:155(2):219-28.doi:10.1530/eje1.02210.

5/ https://www-ncbi-nlm-nih-gov/translate/pmc/articles PMC 5822586/ Wpływ środowiska hormonalnego matki na rozwój płodu.