Ludzki organizm to skomplikowany system połączonych ze sobą układów. Często od pracy jednego systemu zależy funkcjonowanie i kondycja innego. Wiele dolegliwości i problemów zdrowotnych może wynikać właśnie z takich zaburzonych relacji w kilku układach, dlatego też zawsze należy sięgać do przyczyn u podstaw, a nie tylko skupiać się na rozwiązywaniu problemów objawów. Holistyczne podejście do profilaktyki zdrowia i terapii zakłada spojrzenie na organizm jak całości i szerokiej wiedzy na temat zależności jakie panują i jakie mogą się tworzyć właśnie między systemami naszego organizmu.
Nerki, kontrolując układ moczowy, zarządzają metabolizmem wody, ale dzięki udziałowi i aktywności gruczołu nadnerczy mają też funkcje dodatkowe. Nadnercza usytuowane są bezpośrednio na nerkach i wytwarzają hormony, dzięki którym nerki mogą prowadzić swoją działalność. Zaburzenia równowagi hormonów wydzielanych przez nadnercza oraz hormonów płciowych łączy się między innymi z chorobami tarczycy.
Hormony płciowe estrogen i progesteron to hormony żeńskie, które posądza się o schorzenia tarczycy, które występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Estrogen pomaga w gromadzeniu energii w postaci tłuszczu, podczas gdy zadaniem hormonów tarczycy jest przekształcanie kalorii z pożywienia w energię, a więc te dwa rodzaje hormonów mają działanie przeciwne. Estrogen odpowiada za wzrost sutków i grubienie ścian macicy. W organizmie kobiety równoważnikiem estrogenu jest progesteron, który działa odwrotnie do estrogenu.
Jeśli organizm nie wytwarza dostatecznej ilości progesteronu, wówczas stan równowagi estrogenu i progesteronu zostaje zaburzony na korzyść estrogenu. Wysokie stężenie estrogenu blokuje działanie hormonów tarczycy, co może prowadzić do jej niedoczynności. Progesteron jest wytwarzany głównie w ciałku żółtym i jajnikach, ale pewne jego ilości wytwarzane są także w nadnerczach.
Powodów obniżonej produkcji progesteronu jest kilka i są dość powszechne, na przykład, duże ilości progesteronu organizm produkuje podczas ciąży, a obecnie kobiety rodzą znacznie mniej dzieci lub rodzą je w późniejszym wieku, następnie stres oraz niedobory składników odżywczych mogą również zaburzać i ograniczać wytwarzanie progesteronu. W tych warunkach łatwo dochodzi do wysokich stężeń estrogenu i jego dominacji w organizmach kobiet. Zespół napięcia przedmiesiączkowego, obrzmienie piersi, wahania nastroju, łaknienie słodyczy, obfite i bolesne menstruacje, endometrioza, mięśniaki macicy – to są objawy dominacji estrogenu. U kobiet w okresie przed menopauzalnym często pojawiają się problemy z tarczycą, a wtedy właśnie znacznie spada stężenie progesteronu. Estrogen pobudza produkcję globuliny wiążącej hormony tarczycy, t.j. białka, które wiąże się z tyroksyną we krwi i powoduje, że staje się ona nieaktywna. Dlatego jego nadmiar sprawia, że poziom wolnej tyroksyny w surowicy obniża się, ponadto sprzyja zatrzymywaniu miedzi w organizmie, co często prowadzi do niedoboru cynku – dzieje się tak dlatego, że te dwa pierwiastki działają antagonistycznie, a cynk odgrywa ważną rolę w pracy tarczycy, ponieważ jest potrzebny przy przemianie T4 w T3. Miedź, choć w śladowych ilościach, również jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, jednakże jej wysokie stężenie stymulowane przez estrogeny zaburza wytwarzanie hormonów tarczycowych. Kobiety korzystające z antykoncepcji lub hormonalnej terapii zastępczej powinny częściej badać stężenie TSH oraz T4 i T3.
Stres jest czynnikiem najbardziej wpływającym na niski poziom progesteronu w organizmie, ciągły pośpiech, każde zdenerwowanie, choćby z powodu ulicznego korka, czy konfliktowej wymiany zdań, usterki samochodu w najmniej odpowiednim momencie powoduje, że nadnercza uruchamiają większą produkcję adrenaliny i kortyzolu – są to hormony stymulujące do walki lub ucieczki – prowadzą do objawów zaburzeń równowagi hormonalnej i w konsekwencji obniżenia poziomu progesteronu.
Czy dieta może mieć wpływ na wytwarzanie tak ważnego równoważnika – progesteronu przez organizm?
Żadna żywność nie zawiera progesteronu, ale mikroskładniki odżywcze mogą stworzyć środowisko sprzyjające i wspierające organizm w celu wytwarzania i zwiększania jego poziomu.
Budowie progesteronu w organizmie sprzyja cynk, magnez, witamina B6, witamina C, witamina E, L-arginina, błonnik pokarmowy. Do diety warto wprowadzić zioła takie jak tymianek, rozmaryn, oregano, dieta powinna być bogata w warzywa zielone, ryby, awokado, banany, orzechy, należy zadbać o wprowadzenie błonnika, który będzie wspomagał wydalanie nadmiaru estrogenu z jelit. Należy wyeliminować opakowania plastikowe, bo w nich znajdują się ksenoestrogeny, są to związki chemiczne rozpoznawane w naszych organizmach jako estrogeny.
Dominacja estrogenu w organizmie dotyczy ok. 70% kobiet.
Zaburzenia wydzielania i równowagi hormonów nadnerczy także wiąże się z pracą gruczołu tarczowego. Każdy gruczoł nadnercza składa się z rdzenia, stanowiącego część wewnętrzną oraz z kory, znajdującej się na zewnątrz.
Rdzeń nadnerczy wydziela adrenalinę i noradrenalinę – jako odpowiedź na stres.
Kora – zewnętrzna część nadnercza składa się z trzech różnych regionów, z których każdy produkuje inną grupę hormonów, to są: aldosteron, kortyzol, hormony płciowe (w tym DHEA i pregnenolon). Po dłuższym okresie silnego stresu lub zbyt intensywnych ćwiczeń, braku snu, przepracowania oraz niedoborów żywieniowych może dojść do obciążenia nadnerczy. Objawy są bardzo podobne do objawów niedoczynności tarczycy i należą do nich:
– uczucie zmęczenia i wyczerpania,
– sen bez efektu wypoczynku i częste budzenie się,
– największy przypływ energii wieczorem
– hipoglikemia,
– uczucie osłabienia,
– niskie ciśnienie krwi,
– nadmierny apetyt na słodycze,
– brak popędu płciowego,
– osłabienie mięśni,
– depresja,
– brak koncentracji uwagi.
Osoby leczące niedoczynność tarczycy mogą nie odczuwać poprawy samopoczucia i dlatego jeśli pomimo leczenia utrzymuje się stan objawów niedoczynności, należy zbadać poziom hormonów nadnerczy.
Teresa Jaroszyńska
Ekspert ds. produktów Holistic Polska
Ekspertlinia Holistic +48 572 312 127
Źrodła:
[1] Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu,
[2] Holistyczne metody poprawy pracy tarczycy, dr. Sandra Cabot
[3] https://www.hormonesbalance.com/aticles/10-natural-ways-toboots-progesterone-balance-hormones.
Pokrzywa jest uważana przez wielu za chwast, ale dla tych wtajemniczonych 😉 to wręcz pożywienie. Pokrzywa zawiera wiele witamin i składników mineralnych, przeciwutleniaczy i aminokwasów -dlatego też stosowana jest w medycynie naturalnej w kilku obszarach.
Pierwszym skojarzeniem na temat pokrzywy jest zapewne to, że pokrzywy „parzą”. Nie lubimy tego. To małe włoski na pokrzywie działają jak igły, gdy wchodzą w kontakt ze skórą i przenoszą chemikalia, na które reagujemy bolesnym swędzeniem.
Niektóre ze swędzących substancji, o których być może słyszałeś wcześniej: serotonina, histamina i acetylocholina, rozpadają się, gdy pokrzywa jest podgrzewana. Dlatego najczęściej gotujemy lub wyciskamy pokrzywę do spożycia. Ale jeśli spojrzymy poza bolesny aspekt, pokrzywa ma wiele pozytywnych stron.
Pokrzywa i korzyści zdrowotne
Pokrzywa od dawna jest popularna i stosowana w ziołolecznictwie. Pędy, liście i korzenie mają swoje zastosowanie w medycynie i kuchni. Niektóre nowoczesne zastosowania medyczne to:
- Zdrowie układu sercowo-naczyniowego, a zwłaszcza wysokie ciśnienie krwi
- Metabolizm glukozy w cukrzyc
- Zapobieganie przerostowi prostaty
- Reumatoidalne zapalenie stawów
Oto kilka powodów, dla których pokrzywa to dosknałe, supr food:
1. Zawiera dużo składników odżywczych:
Witaminy, takie jak A, C, K oraz kilka witamin z grupy B.
Składniki mineralne, takie jak wapń, żelazo, fosfor, magnez, potas i sód.
Wszystkie niezbędne aminokwasy.
Polifenole kemferol, kwercetynę, kumarynę i inne. Polifenole mają wiele pozytywnych skutków dla naszego zdrowia.
Ważnym czynnikiem przyczyniającym się do tego, że pokrzywy mogą wspomagać organizm w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, jest ich działanie przeciwzapalne. To głównie polifenole zawarte w pokrzywie mają działanie przeciwzapalne, ale również przyczynia się do tego zawartość przeciwutleniaczy. Małe badanie kontrolowane placebo z udziałem pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów wykazało, że krem zawierający ekstrakt z pokrzywy może zmniejszyć ból palców jak odnotowano u osób badanych. (2)
Przepis na pokrzywowy shot
100 ml świeżych liści pokrzywy
100 ml wody
1 łyżeczka miodu
1-2 łyżki soku z cytryny
½ łyżeczki świeżego, startego imbiru
Przygotowanie
Oczyść i opłucz pokrzywy oraz usuń grube łodygi. Umieść w blenderze dodaj wodę i starty imbir. Wymieszaj tak, aby liście zostały drobno posiekane. Przelej masę przez przez sito, dopraw cytryną i miodem. Pij świeże lub zmrożone. Można przygotować większą ilość, poporcjować i zamrozić, by zapewnić sobie porcję witamin. tak potrzebnych szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Odniesienia:
1. Roy Upton, Stinging nettles leaf (Urtica dioica L.): Extraordinary vegetable medicine, Journal of Herbal Medicine, Volume 3, Issue 1, 2013, Pages 9-38, ISSN 2210-8033, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210803312000978
2. Dhouibi R, Affes H, Ben Salem M, Hammami S, Sahnoun Z, Zeghal KM, Ksouda K. Screening of pharmacological uses of Urtica dioica and others benefits. Prog Biophys Mol Biol. 2020 Jan;150:67-77. doi: 10.1016/j.pbiomolbio.2019.05.008. Epub 2019 Jun 1. PMID: 31163183. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31163183/
3. Yatoo MI, Gopalakrishnan A, Saxena A, Parray OR, Tufani NA, Chakraborty S, Tiwari R, Dhama K, Iqbal HMN. Anti-Inflammatory Drugs and Herbs with Special Emphasis on Herbal Medicines for Countering Inflammatory Diseases and Disorders – A Review. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov. 2018;12(1):39-58. doi: 10.2174/1872213X12666180115153635. PMID: 29336271. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29336271/
4. Siouda W, Abdennour C. Can Urtica dioica supplementation attenuate mercury intoxication in Wistar rats?. Vet World. 2015;8(12):1458-1465. doi:10.14202/vetworld.2015.1458-1465 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27047060/
5. Celik I, Tuluce Y. Elevation protective role of Camellia sinensis and Urtica dioica infusion against trichloroacetic acid-exposed in rats. Phytother Res. 2007 Nov;21(11):1039-44. doi: 10.1002/ptr.2204. PMID: 17622976.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17622976/
W poprzednim artykule omówiłam suplementy, których nie powinno się suplementować łącznie.
Ale warto wiedzieć, że są też takie, które warto przyjmować razem!
Jakie to są suplementy?
Magnez + witamina D3
Odpowiedni poziom magnezu jest niezbędny do prawidłowego wchłania witaminy D3. Biodostępność witaminy D zależy od magnezu. Enzymy, które umożliwiają metabolizm witaminy D – przekształcając ją w jej aktywną formę, kalcytriol – nie mogą działać bez wystarczającej ilości magnezu.
Odpowiedni poziom magnezu w organizmie jest również niezbędny do tego, aby organizm mógł skutecznie wchłaniać i odpowiednio wykorzystywać minerały, takie jak wapń, fosfor i potas.
Witamina D3 + omega-3
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach można przyjmować razem z kwasami tłuszczowymi omega-3, najlepiej w okolicy posiłku bogatego w tłuszcze.
Ciekawym połączeniem wydaje się być suplementacja jednocześnie witaminy D3 i kwasów tłuszczowych omega-3. Może to być korzystnym wsparciem w przypadku wielu chorób, w tym między innymi w leczeniu chorób kości i chorób układu krążenia, a także przewlekłej choroby nerek [1].
Żelazo + witamina C
Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza nawet kilkukrotnie![3] Ma to znaczenie zwłaszcza dla osób spożywających głównie żelazo niehemowe, czyli te w posiłkach roślinnych. Wystarczy dodatek około 50 mg witaminy C do posiłku bogatego w żelazo, aby 6-krotnie polepszyć jego wchłanianie. Jeśli lekarz zaleci suplementację żelazem, warto wybrać takie, które w składzie dodatkowo ma witaminę C w składzie.
Witamina D3 + K2
Brak równowagi między witaminą D a witaminą K sprzyja środowisku, w którym nadmiar wapnia będzie odkładany w naszej tkance naczyniowej zamiast w kości. Suplementacja witaminy D i wapnia wraz z niedoborem witaminy K może również powodować długotrwałe zwapnienie tkanek miękkich i choroby układu krążenia, szczególnie u osób używających antagonistów witaminy K i osób o zwiększonym ryzyku tych zaburzeń. Coraz więcej dowodów sugeruje synergistyczne działanie witaminy K w połączeniu z witaminą D, jednak na podstawie aktualnych danych nie ma wystarczających dowodów, aby zalecać skojarzoną suplementację witaminami D i K w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Zgodnie z aktualnymi danymi powinniśmy jednak uważać z suplementacją witaminy D w dużych dawkach – o ile nie ma ku temu wskazań zdrowotnych [2].
Daria Łukowska
Dietetyczka, popularyzatorka nauki.
Autorka serii na kanale YT „Wiedzana życie”
Źródło:
1) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30787641/
2) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5613455/
3) https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891584914003220
Układ nerwowy, układ sercowo-naczyniowy, produkcja energii, układ odpornościowy i sen. Wszystkie one potrzebują magnezu do prawidłowego funkcjonowania. Ale lista ta się nie kończy. Ten wszechstronny składnik mineralny bierze udział w ponad 300 reakcjach w organizmie, a wątroba jest głównym konsumentem magnezu. Dzięki magnezowi można usprawnić proces detoksykacji i zapobiec uszkodzeniom wątroby.
Trudno przecenić rolę wątroby w naszym zdrowiu. Zapewnia zaopatrzenie w energię, syntezuje hormony, a także jest głównym centrum odtruwania organizmu z substancji przemiany materii oraz toksyn ze środowiska. Oczywiście aby wszystkie te procesy przebiegały prawidłowo potrzebne są składniki odżywcze, a jednym z najważniejszych jest właśnie magnez.
Badania pokazują, że często, gdy wątroba nie funkcjonuje prawidłowo, występuje również niedobór magnezu. Przyczyny niskiego poziomu magnezu mogą być:
- Niskie spożycie magnezu,
- Słabe wchłanianie magnezu w jelicie, na przykład w przypadku chorób jelit
- Zwiększone wydalanie z moczem, na przykład z powodu wysokiego poziomu cukru we krwi
- Wysokie spożycie alkoholu
- Niski poziom białek, które wiążą magnez (albumina).
Rola magnezu w zdrowiu wątroby
Niski poziom magnezu, może mieć konsekwencje dla wątroby, ponieważ wiele procesów nie działa tak, jak powinno – co zwiększa ryzyko problemów w funkcjonowaniu tego organu, a także ryzyko rozwinięcia się chorób wątroby.
Niedobór magnezu może powodować:
- osłabienie wydajności mitochondriów, które wytwarzają dla wątroby energię do działania
- zwiększone ryzyko stłuszczenia wątroby
- nasilenie się stanów zapalnych wątroby, częściowo z powodu stresu oksydacyjnego
- zwiększony stres oksydacyjny, który z kolei również przyczynia się do natężenia stanów zapalnych
- niedobór magnezu w przypadku raka wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przerzutów do wątroby
- niekorzystny wpływ na metabolizm i poziom cukru we krwi, ponieważ insulina nie może być prawidłowo usunięta z krwi. (1)
Magnez normalizuje poziom cukru we krwi
To błędne koło można przerwać, dostarczając organizmowi dodatkową porcję magnezu. Naukowcy zauważyli, że osoby z chorobami wątroby, które spożywają więcej magnezu, mają mniej poważne objawy choroby wątroby (2).
Suplementy magnezu dla diabetyków mogą normalizować poziom cukru we krwi i zwiększać wrażliwość na insulinę, co z kolei odciąża wątrobę. (3)
Magnez jest ponadto zawarty w enzymach wytwarzających glutation. Glutation odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu wątroby, częściowo dlatego, że jest częścią enzymów detoksykacyjnych i działa jako przeciwutleniacz. (5)
Grupa dzieci chorych na astmę otrzymywała suplementy magnezu w celu zwiększenia poziomu glutationu, a naukowcy odkryli, że jest to skuteczny sposób na zwiększenie ilości przeciwutleniacza w organizmie. (6)
Źródła:
Liu M, Yang H, Mao Y. Magnesium and liver disease. Ann Transl Med. 2019;7(20):578. doi:10.21037/atm.2019.09.70 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6861788/
Inoue K, Wiener I, Fagan CJ, Watson LC, Thompson JC. Correlation between gallbladder size and release of cholecystokinin after oral magnesium sulfate in man. Ann Surg. 1983 Apr;197(4):412-5. doi: 10.1097/00000658-198304000-00006. PMID: 6830347; PMCID: PMC1352753. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6830347/
Wu L, Zhu X, Fan L, et al. Magnesium intake and mortality due to liver diseases: Results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey Cohort [published correction appears in Sci Rep. 2019 May 1;9(1):6983]. Sci Rep. 2017;7(1):17913. Published 2017 Dec 20. doi:10.1038/s41598-017-18076-5 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29263344/
Rodríguez-Morán M, Guerrero-Romero F. Oral magnesium supplementation improves insulin sensitivity and metabolic control in type 2 diabetic subjects: a randomized double-blind controlled trial. Diabetes Care. 2003 Apr;26(4):1147-52. doi: 10.2337/diacare.26.4.1147. PMID: 12663588. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12663588/
Minnich V, Smith MB, Brauner MJ, Majerus PW. Glutathione biosynthesis in human erythrocytes. I. Identification of the enzymes of glutathione synthesis in hemolysates. J Clin Invest. 1971 Mar;50(3):507-13. doi: 10.1172/JCI106519. PMID: 5545117; PMCID: PMC291957. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5545117/
Bede O, Nagy D, Surányi A, Horváth I, Szlávik M, Gyurkovits K. Effects of magnesium supplementation on the glutathione redox system in atopic asthmatic children. Inflamm Res. 2008 Jun;57(6):279-86. doi: 10.1007/s00011-007-7077-3. PMID: 18516713. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18516713/
Niedobór magnezu występuje dość powszechnie i może mieć konsekwencje dla układu odpornościowego. Gdy nie mamy odpowiedniego poziomu składników mineralnych, organizm gorzej radzi sobie z pokonywaniem stresu oksydacyjnego.
Może to z kolei prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego w organizmie, co czyni nas bardziej podatnym na infekcje.
Układ odpornościowy jest systemem złożonym i do prawidłowego funkcjonowania wykorzystuje wiele różnych składników odżywczych. Magnez może nie jest pierwszym składnikiem, jaki przychodzi na myśl w kontekście układu odpornościowego, ale okazuje się, że ten składnik mineralny, podobnie jak w wielu innych procesach biochemicznych, ma kluczowe znaczenie.
Magnez jest ważny dla układu odpornościowego ponieważ uczestniczy w takich procesach jak:
– tworzenie przeciwciał,
– prawidłowe łączenie się komórek układu odpornościowego,
– prawidłowa reakcja układu odpornościowego na bodźce,
– utrzymanie niskiego poziomu substancji prozapalnych,
– prawidłowym rozwoju komórek układu odpornościowego,
– magazynowanie i wydalanie histaminy,
– wspieranie reakcji systemu odpornościowego,
– jest kofaktorem niezbędny do biosyntezy, transportu i aktywacji witaminy D.
Badania z zastosowaniem dodatkowej suplementacji magnezem u pacjentów z astmą wykazały, że jest to skuteczny sposób na rozluźnienie tchawicy i normalizację czynności płuc.
Problem występowania niskiego stopnia zapalenia, a funkcjonowanie układu odpornościowego
Kiedy nie dostarczamy organizmowi wystarczającej ilości magnezu, łatwiej zapadamy na stany zapalne o niższym stopniu nasilenia, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu powszechnych chorób.
Dlatego naukowcy uważają, że niedobór magnezu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem infekcji i należy zatem poświęcić mu odpowiednią uwagę, jeśli układ odpornościowy ma funkcjonować optymalnie.
Niedobór witaminy D jest również powiązany ze stanem zapalnym w organizmie, a magnez może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu tej witaminy.
Pacjenci z niedoborem witaminy D, którzy otrzymywali suplementy z dodatkiem magnezu, szybciej osiągnęli prawidłowy poziom witaminy D powrót do wartości witaminy
Źródła:
Dominguez LJ, Veronese N, Guerrero-Romero F, Barbagallo M. Magnesium in Infectious Diseases in Older People. Nutrients. 2021 Jan 8;13(1):180
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33435521/
„THYREOS” – oznacza tarczę, której używali Grecy do obrony, tak też nazwano narząd, który spełnia podobną rolę w naszych organizmach, czyli TARCZYCA.
Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego w organizmie człowieka. U kobiet jest mniejsza i jej waga to około 18 gr., u mężczyzn ten gruczoł jest większy i waży około 25 gramów. Tarczyca wytwarza hormony T4 i T3 z tyreoglobuliny, która jest białkiem znajdującym się w licznych pęcherzykach gruczołowych, z których zbudowana jest tarczyca.
T3 – trijodotyronina zawiera trzy cząsteczki jodu, a T4 – tetrajodotyronina zawiera cztery cząsteczki jodu, a więc jod jest minerałem niezbędnym i koniecznym do produkcji hormonów tarczycy.
Tyreoglobulina wiążąca hormony tarczycy zawiera liczne cząsteczki tyrozyny – ten aminokwas uzyskujemy z pożywienia, głównie występuje w nabiale, mięsie, jajkach, migdałach.
Tarczyca wytwarza znacznie więcej T4, natomiast hormon T3 wytwarza w niewielkiej ilości, bo jest wytwarzany z T4 w innych częściach ciała.
Hormony gruczołu tarczowego odpowiadają za aktywność wszystkich komórek w naszym organizmie, za ich rozwój i metabolizm. Kiedy poziom hormonów spada poniżej normy – spowolnieniu ulega przemiana materii w komórkach, natomiast kiedy poziom hormonów wzrasta powyżej normy – szybciej przebiegają procesy zachodzące w organizmie.
Wyżej opisane procesy kontrolują tarczycę, natomiast ona sama jest kontrolowana przez hormony wydzielane przez przedni płat przysadki, mieszczący się u podstawy mózgu, tj. TSH oraz podwzgórze, znajdujące się nad przysadką – ono wytwarza hormon TRH, uwalniający TSH ( tyreotropinę). U osób zdrowych współdziałanie przysadki z tarczycą utrzymuje hormony tarczycy pod kontrolą.
Oczywiście, zawsze należy kontrolować pracę tarczycy z zewnątrz, tj. po konsultacji lekarskiej wykonać odpowiednie, zlecone przez lekarza badania. Tym bardziej należy kontrolować pracę tarczycy, jeśli przyjmuje się leki zawierające Lit, stosowane w niektórych przypadkach depresji, czy w chorobie maniakalno – depresyjnej. Lit gromadzi się w tarczycy i utrudnia wchłanianie jodu, hamuje także wydzielanie hormonów tarczycowych.
Następnie lek stosowany w leczeniu arytmii serca – Cordarone (Amiodaron) – może powodować niedoczynność lub nadczynność tarczycy poprzez zawarty w nim jod, a ponieważ jod występuje również w pożywieniu, może dojść do jego nadmiaru.
Interferon – jest lekiem stosowanym w zapaleniu wątroby typu C, stwardnieniu rozsianym czy w niektórych rodzajach nowotworów – może być powodem niedoczynności lub nadczynności tarczycy, choć po przerwaniu terapii zaburzenia pracy tarczycy cofają się.
Glukokortykoidy ( sterydy) – stosowane w leczeniu stanów zapalnych stawów, astmy, schorzeń płuc, niektórych schorzeń skórnych – mogą zaburzać przemianę T4 w formę T3, mogą też zmniejszać wytwarzanie TSH w przysadce mózgowej.
Aspiryna – wpływa na pomiary hormonów tarczycy, Jak podaje badanie przytoczone przez Journal of Clinic Endocrinology and Metabolism, aspiryna podawana przez jeden tydzień zmniejszyła T4, T3 i TSH. U zdrowych osób T4 i T3 są ściśle związane z białkami surowicy. Jedynie 0,02% T4 i 0,3% T3 krąży w postaci wolnej, ale ta niewielka ilość jest odpowiedzialna za aktywność biologiczną krążących hormonów tarczycy. Różne leki wypierają hormony tarczycy z miejsc wiązania z białkami, wywołując, w prawdzie ustępujący, wzrost stężenia wolnych hormonów i supresję TSH. Zmiany wywołane lekami, jeśli nie zostaną prawidłowo rozpoznane, mogą prowadzić do błędnie postawionej diagnozy i następnie niewłaściwie zastosowanej terapii.
Bardzo ważna jest obecność wielu składników, bo niezbędna do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, uczestniczą one w przemianie hormonów i zalicza się do nich jod, który w odpowiedniej ilości jest niezbędny, potrzebujemy go około 150 mcg dziennie. W pożywieniu jod występuje w owocach morza, rybach, produktach mlecznych, jajach, w mniejszych ilościach w orzechach, owocach, warzywach. Dobrze jest pamiętać o tym, że warzywa takie jak kapusta, kalafior, brokuły, jarmuż mogą utrudniać wchłanianie jodu w żołądku i górnej części jelita cienkiego, choć w procesie gotowania w dużej mierze warzywa te tracą działanie wolotwórcze.
Selen – kolejny i niezbędny pierwiastek do produkcji hormonów tarczycy oraz ich aktywacji. Przemiana tyroksyny T4 w aktywną formę T3, która umożliwia metabolizm składników odżywczych odbywa się dzięki enzymom, którym do tej przemiany potrzebny jest selen. Niedobór selenu powoduje spowolnienie przemiany materii, co zwiększa prawdopodobieństwo zwiększenia masy ciała. Źródła selenu w diecie to orzechy brazylijskie, łosoś, drób, wieprzowina – tak mogłoby być, gdyby nie konsekwencje zubożenia środowiska naturalnego poprzez stosowanie nowoczesnych technologii, co upośledza biodostępność tego pierwiastka. Przy stwierdzonym niedoborze selenu w organizmie zaleca się przyjmowanie go w postaci suplementu w dawce 100 mcg dziennie. Wykazano w pewnych badaniach, że selen jest łatwiej przyswajalny, jeśli jest stosowany w formie organicznej, tj. DL-selenometioniny, niż w formie związków nieorganicznych.
Miedź – potrzebny w śladowych ilościach i również niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Na szczęście ten pierwiastek jest łatwo zabezpieczyć z pożywienia, ponieważ często występuje w zbożach, orzechach, nasionach i kakao. Ponadto zatrzymywaniu miedzi w organizmie sprzyja estrogen. Jednakże cynk przyjmowany przez dłuższy czas w postaci suplementu, może spowodować niedobór miedzi, ponieważ miedź i cynk konkurują ze sobą podczas wchłaniania.
Tyrozyna – składnik budulcowy białka – jest aminokwasem, biorącym istotny udział w wytwarzaniu hormonów tarczycy. Tyrozynę zawierają pokarmy białkowe, np.: mięso, ryby, jaja, produkty mleczne, orzechy, rośliny strączkowe. Tyrozyna wymaga sprawnego układu trawiennego, aby organizm ją prawidłowo wchłonął. W przypadku problemów trawiennych często wynikających z zaburzeń jelitowych warto pomyśleć o zastosowaniu enzymów trawiennych lub uzupełnieniu mikroflory jelitowej w postaci suplementów.
Witamina A – nie powinno jej zabraknąć w organizmie, ponieważ brak tej witaminy może mieć związek z niedoczynnością tarczycy. Źródła pochodzenia beta-karotenu, którego hormony tarczycy potrzebują przy przemianie w witaminę A, to np.: marchew, dynia, bataty oraz produkty zwierzęce, np.: jaja, masło, ryby, pełne mleko.
Ponadto prawidłowej pracy tarczycy służą: witamina D, witamina B2, witamina B3, karnityna.
Teresa Jaroszyńska
Ekspert ds. produktów Holistic Polska
Źródła:
1/ Holistyczne metody poprawy pracy tarczycy – Dr Sandra Cabot.
2/ Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu
Paul Pitchfword.
3/ Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
https:// academic.oup.com
4/ Katedra i Z-d Chemii Analitycznej A.M. w Gdańsku
Mamy nadzieję, że to, co jemy i jak żyjemy, wpływa w dużej mierze na to, jak się czujemy, i nie jest to dla nikogo nowością. Jednak może być trudniej zrozumieć, jak bardzo my sami możemy wpływać na nasz nastrój poprzez to, co jemy i jak żyjemy. Katarina Fornander – dziennikarka, autorka i biomedycyna właśnie tego doświadczyła.
W 2014 roku zdiagnozowano u niej chorobę Gravesa – postać nadczynności tarczycy, czyli nadmiar hormonu tarczycy – a trzy lata później uznano ją za zdrową.
„Rok 2014 był emocjonującą przejażdżką kolejką górską, kiedy straciłam matkę w styczniu i miałem szczęście, że niedługo później urodziło mi się pierwsze dziecko. Wczesną jesienią obudziłam się pewnego ranka i poczułam, że wszystko we mnie jest całkowicie szare. Życie w ogóle wydawało się bez znaczenia – uczucie, które sprawia, że nie czułam się zupełnie sobą. Przeanalizowałam swój stan i wychodziło na to, że moje problemy to były spowodowane tym, że moja mama zmarła wcześniej w tym”- mówi Katarina.
Ale dość szybko zdała sobie sprawę, że coś jeszcze jest nie tak, więc została umówiona na wizytę w ośrodku zdrowia i miała szczęście, że spotkała lekarza, który natychmiast pobrał od niej odpowiednie próbki krwi, do szczegółowych badań a kiedy nadeszły wyniki, stwierdzono, że ma choroba autoimmunologiczna Graves.
Choroby autoimmunologiczne pojawiają się, gdy układ odpornościowy atakuje organizm, w tym przypadku to tarczyca została zaatakowana i wytworzyła nadmiar hormonu tarczycy, co może powodować objawy takie jak pocenie się, zmęczenie, kołatanie serca i utrata masy ciała. W Graves często na początku masz wrażenie, że żyjesz na pewnym przyspieszeniu, ale na dłuższą metę szybko się męczysz.
W książce Katariny „After Graves – Twoja droga do wyzdrowienia”, mówi, że kiedy dostaniesz diagnozę, istnieje około 40% szans, że możesz wrócić do pełni zdrowia. Ona sama nie była zadowolona z tej prognozy, i chciała zwiększyć swoje szanse tak bardzo, jak tylko mogła, równolegle z przyjmowaniem zaleconych leków. Zarówno w książce, jak i w serii podcastów, opowiada o ścieżkach, które próbowała w swojej pracy na rzecz samoleczenia:
„Dieta i zdrowie układu pokarmowego były ważnymi narzędziami. Poza tym wyczyściłam dom z toksyn, uzupełniałam niedobory różnymi suplementami, zmieniłem pracę na mniej stresującą i jeszcze kilka innych rzeczy. Oczywiście trudno dokładnie wiedzieć, co dokładnie spowodowało zmianę, ale jesienią 2016 roku udało mi się odstawić wszystkie leki i wiosną 2017 roku uznano mnie za zdrową ”- mówi Katarina.
źródło: https://www.holistic.se/blogg